Dịch thuật: Hương Trần – Đăng Minh – Anh Khương
(SCI Blog) – Hệ bạch huyết giúp bảo vệ cơ thể chúng ta khỏi các tế bào ung thư cũng như tiêu diệt các vi khuẩn, vi trùng gây hại. Các tế bào lympho, tuyến hạch, và dịch bạch huyết hoạt động song song cùng hệ tuần máu để lọc bỏ vi khuẩn cũng như giam giữ các tế bào ung thư để cản trở chúng xâm lấn vào các cơ quan khác. Tuy nhiên, các tế bào ung thư khi mắc kẹt trong các hạch bạch huyết đôi khi lại có thể tiếp tục phát triển và tạo nên ung thư thứ phát tại đó.
Hệ bạch huyết là gì?
Hệ bạch huyết là một hệ thống các ống mỏng cùng các hạch chạy khắp cơ thể. Những chiếc ống này được gọi là mạch bạch huyết. Hệ thống bạch huyết là một phần quan trọng của hệ thống miễn dịch của chúng ta trong vai trò:
- chống lại vi khuẩn và nhiễm trùng
- tiêu hủy các tế bào cũ hoặc bất thường, ví dụ như tế bào ung thư
Hệ bạch huyết hoạt động như thế nào?
Hệ bạch huyết hoạt động tương tự như hệ tuần hoàn máu. Các mạch bạch huyết phân nhánh thông qua tất cả các bộ phận của cơ thể như động mạch và tĩnh mạch. Tuy nhiên, các mạch bạch huyết lại mỏng hơn và chứa một chất lỏng không màu gọi là dịch bạch huyết.
Trong dịch bạch huyết có chứa một lượng lớn các loại tế bào bạch cầu được gọi là tế bào lympho. Những tế bào này chống lại nhiễm trùng và giúp tiêu hủy các tế bào bị hư hỏng hoặc bất thường.
Khi máu lưu thông khắp cơ thể, các chất lỏng rò rỉ từ các mạch máu sẽ đi vào các mô cơ thể để cung cấp dinh dưỡng đến các tế bào và thấm vào các mô cơ thể để tạo thành dịch mô. Các chất này sau đó sẽ lọc và lấy đi các chất thải, vi khuẩn, các tế bào bị hư hỏng cùng các tế bào ung thư nếu có trong các mô. Khi xong việc, chất lỏng này sẽ chảy vào các mạch bạch huyết.
Dịch bạch huyết sau đó sẽ đi qua các mạch vào các tuyến bạch huyết để lọc loại bỏ vi khuẩn và các tế bào bị hư hỏng.
Từ các tuyến hạch, dịch bạch huyết di chuyển vào các mạch bạch huyết lớn hơn để tới được mạch bạch huyết rất lớn ở cổ, gọi là ống ngực. Tại đây, các ống ngực sẽ giúp lọc sạch dịch bạch huyết để đưa trở lại hệ tuần hoàn máu.
Hạch bạch huyết
Hạch bạch huyết có hình dạng như một hạt đậu nhỏ, nằm rải rác ở nhiều khu vực trên cơ thể như dưới cánh tay, nách, háng, cổ, bụng và ngực.
Chúng ta có thể sờ thấy một vài hạch trên cơ thể, chẳng hạn như các hạch bạch huyết ở cổ.
Các hạch bạch huyết lọc dịch bạch huyết khi dịch này chảy qua. Quá trình này diễn ra khi tế bào B và tế bào T tấn công bất kì vi khuẩn hoặc virus nào chúng tìm thấy trong bạch huyết.
Khi các tế bào ung thư tách ra khỏi một khối u, chúng có thể bị mắc kẹt ở một hoặc nhiều hạch bạch huyết lân cận. Vì vậy, các bác sĩ thường kiểm tra các hạch bạch huyết xung quanh để đánh giá mức độ lan rộng của ung thư.
Nguyên nhân phổ biến nhất gây nên hiện tượng sưng hạch bạch huyết là nhiễm trùng, nhưng đôi khi các hạch bạch huyết cũng có thể bị sưng do ung thư.
Các cơ quan hệ bạch huyết khác
Hệ thống bạch huyết bao gồm một số cơ quan khác như lá lách, tuyến ức, amidan và hạnh nhân hầu (VA vòm họng).
Lá lách
Lá lách nằm dưới xương sườn trái trong cơ thể, bao gồm 2 loại mô chính là tủy lách đỏ và tủy lách trắng. Tủy lách đỏ lọc và tái tạo các tế bào hồng cầu bị tổn thương từ máu, còn tủy lách trắng chứa các tế bào lympho B và lympho T để chống lại nhiễm trùng cho cơ thể.
Tuyến ức
Tuyến ức là một tuyến nhỏ nằm ở dưới xương ngực, hỗ trợ sản xuất các tế bào bạch cầu để chống nhiễm trùng. Tuyến ức thường phát triển lớn nhất ở tuổi dậy thì và co lại ở tuổi trưởng thành.
Amidan và hạnh nhân hầu (VA vòm họng)
Amidan là 2 tuyến ở phía sau cổ họng. Hạnh nhân hầu, hay còn được gọi là VA vòm họng, là các tuyến ở phía sau mũi giáp với mặt sau của cổ họng. Cả 2 cơ quan này hỗ trợ bảo vệ lối vào hệ thống tiêu hóa và phổi khỏi vi khuẩn và virus.
Cập nhật ngày 30/03/2020
Tham khảo nguồn: The lymphatic system and cancer
Bản quyền nội dung thuộc về Cancer Research UK và quyền dịch thuật cấp cho Prof. Dr. Thích Minh Tâm
