Dịch thuật: Dương Quỳnh Như, Nguyễn Bá Tùng, Khành Từ
(SCI Blog) – Ung thư ảnh hưởng tiêu hóa ở nhiều mặt, thường triệu chứng sẽ khác biệt giữa các bệnh nhân. Ung thư có thể ảnh hưởng đến khẩu vị của bạn, gây khó khăn trong ăn uống cũng như thay đổi cách cơ thể tiêu hóa thức ăn và sử dụng chất dinh dưỡng.
Triệu chứng
Các triệu chứng được liệt kê sau đây có thể xảy ra cùng lúc.
Một triệu chứng có thể kéo theo một triệu chứng khác và gây ra hiệu ứng dây chuyền. Ví dụ, khi bạn bị đau nhiều, bản thân sẽ thấy mệt mỏi. Điều này có thể khiến bạn muộn phiền và suy sụp.
Nếu bạn có bất kì triệu chứng nào trong số những triệu chứng bên dưới, bạn cần thảo luận ngay với bác sĩ. Đa số chúng đều có thể điều trị được và sẽ giúp ngăn ngừa những vấn đề về ăn uống.
Ung Thư Ảnh Hưởng Đến Tiêu Hóa Ở Nhiều Phương Diện
Bên dưới là liệt kê những ảnh hưởng của ung thư đến tiêu hóa:
Tình trạng viêm gây ra do ung thư
Một vài loại ung thư gây viêm những mô xung quanh chúng. Tình trạng này khiến cơ thể giải phóng thêm các cytokine vào máu. Do đó nồng độ những chất hóa học này sẽ tăng lên.
Dựa trên học thuyết này, các bác sĩ đang hướng tới sử dụng thuốc kháng viêm để điều trị tình trạng suy mòn.
Tắc đường tiêu hóa
Ung thư có thể gây tắc toàn phần hoặc bán phần đường tiêu hóa do tăng kích thước khối u.
Đây có thể là triệu chứng sớm của ung thư thực quản. Nhưng nó còn là một triệu chứng thường gặp khi ung thư trong giai đoạn tiến triển mạnh, ví dụ như ung thư dạ dày hoặc ung thư ruột.
Khối u ở họng và miệng có thể khiến việc ăn uống, hoặc nuốt trở nên khó khăn và đau đớn.
Những vấn đề ở miệng và họng
Các phương pháp điều trị ung thư như hóa trị hoặc xạ trị có thể làm cho miệng rất đau, khiến khó khăn trong việc ăn uống.
Cơn đau
Khi chịu đựng cơn đau, bạn thường không muốn ăn nhiều, hoặc thậm chí là không ăn gì cả.
Bệnh nhân với những cơn đau mạn tính thường sụt cân. Vì vậy, để khôi phục khẩu vị, điều quan trọng là cố gắng kiểm soát cơn đau. Kiểm soát cơn đau thường có thể làm được.
Khó thở
Cảm thấy khó thở thường không nguy hiểm hoặc gây hại đến bạn, nhưng nó có thể khiến bạn rất hoảng loạn.
Những cơn khó thở khiến cuộc sống hàng ngày trở nên rất khó khăn. Bạn dùng sức để chuẩn bị thức ăn và dùng bữa, điều này có thể khiến bản thân khó thở hơn.
Sự mệt mỏi
Cuộc sống hằng ngày trở nên khó khăn. Bạn có thể thấy bản thân không đủ sức để nấu ăn, ăn uống, dọn dẹp, tắm rửa hoặc đi mua sắm. Thậm chí trò chuyện cùng bạn bè và gia đình cũng là điều khó khăn. Có nhiều bệnh nhân ung thư suy sụp bởi triệu chứng này.
Trầm cảm
Khoảng 25 trên 100 bệnh nhân (25%) mắc ung thư bị trầm cảm. Một trong các triệu chứng của trầm cảm là chán ăn và thỉnh thoảng sút cân.
Nhiễm trùng
Nếu bạn bị nhiễm trùng đi kèm với triệu chứng sốt:
- Bạn có thể không muốn ăn
- Bạn có thể tiêu hao năng lượng nhanh hơn
- Bạn có thể đổ mồ hôi nhiều hơn
Việc này nó thể gây sút cân và mất nước.
Không đủ dịch trong cơ thể (mất nước)
Nôn ói, tiêu chảy, đổ mồ hôi hoặc chán ăn nghiêm trọng có thể gây mất nước.
Những triệu chứng của mất nước bao gồm:
- Cảm giác vô cùng mệt mỏi
- Yếu cơ và chuột rút
- Đau đầu
- Chóng mặt
- Cảm thấy như bị bệnh
- Khô miệng, da và mắt
- Mắt trũng
- Giảm lượng nước tiểu
Trong những trường hợp nặng, bạn sẽ trở nên lú lẫn và có thể hôn mê.
Để cải thiện tình trạng này, bạn nên tăng lượng dịch đưa vào cơ thể bằng cách uống nước nhiều hơn. Hoặc bạn có thể đưa nước vào cơ thể thông quan đường truyền vào máu (truyền dịch qua đường tĩnh mạch). Nếu ung thư ở giai đoạn tiến triển mạnh, việc này có thể trở nên khó khăn hơn.
Bất kì dịch lỏng nào cũng được tính, không chỉ có nước uống. Vì vậy bạn có thể uống trà, nước trái cây, canh và sữa. Chúng sẽ vừa cung cấp chất dinh dưỡng cũng như dịch vào cơ thể.
Buồn nôn hoặc nôn do ung thư
Những chất hóa học do ung thư sản sinh ra có thể gây tình trạng nôn mửa hoặc buồn nôn. Điều này còn ảnh hưởng đến việc ăn uống và cân nặng của bạn
Những thay đổi hóa học dẫn đến những vấn đề về ăn uống
Ung thư có thể gây ra những thay đổi hóa học trong cơ thể. Điều này có thể gây khó khăn cho bạn trong việc cải thiện cân nặng ngay cả khi bạn ăn khẩu phần giàu năng lượng. Những chất hóa học này có thể là nguyên nhân gây ra tính trạng suy mòn (cachexia).
Ung thư tạo ra những hóa chất khiến cơ thể chuyển hóa nhanh hơn. Vì vậy, ngay khi bạn đang nghỉ ngơi, mức chuyển hóa của cơ thể bạn vẫn cao hơn so với bình thường.
Cytokine
Ung thư sản xuất các chất hóa học tác động lên hoạt động bình thường của tế bào. Trong số các chất này có cytokine. Hệ miễn dịch thông thường tạo ra cytokine khi cơ thể bị nhiễm trùng, và sẽ giải phóng những chất này vào cơ thể giúp chống lại nhiễm trùng.
Ung thư có thể tạo lượng cytokine nhiều hơn bình thường. Gây giảm cân và tiêu cơ. Chúng phân giải chất béo và đạm nhanh hơn và còn có thể ảnh hưởng lên phần trung khu của não bộ giúp kiểm soát sự đói.
Nhân tố phân giải protein (Proteolysis-inducing factor-PIF)
Một chất khác do ung thư sản sinh là “nhân tố phân giải protein” (PIF). Nó có thể có liên quan đến việc gây sụt cân và mất cơ ở bệnh nhân ung thư. PIF chỉ xuất hiện trong máu và nước tiểu của bệnh nhân ung thư đang bị sụt cân. Người ta không thể tìm thấy nó trong cơ thể người không bị ung thư hoặc người bị ung thư mà không sút cân.
MIC-1
Các nhà khoa học đã tìm ra một protein yếu tố phát triển được gọi là MIC-1. Một vài tế bào ung thư sản xuất MIC-1. Nó được xem là nguyên nhân gây mất cân. Trong tương lai các nhà khoa học có thể sáng chế ra thuốc nhắm trúng đích nhằm ngăn chặn tác động của PIF và MIC-1. Nhờ đó sẽ giúp giảm tình trạng sút cân ở bệnh nhân ung thư và những tình trạng y khoa khác.
Cập nhật 03/06/2019
Tham khảo: How cancer causes diet problems
Bản quyền nội dung thuộc về Cancer Research UK và quyền dịch thuật cấp cho Prof. Dr. Thích Minh Tâm
