Dịch thuật: Anh Thư, Thảo Trinh, Bá Tùng
(SCI Blog) – Một số quá trình điều trị ung thư có thể ảnh hưởng đến khả năng sinh sản. Ngân hàng tinh trùng là một cách để lưu giữ tinh trùng cho việc điều trị sinh sản sau này.
Khả năng sinh sản và ung thư
Một số phương pháp điều trị ung thư gây vô sinh ở nam. Những điều trị này bao gồm:
- Một số thuốc hóa trị;
- Xạ trị ở một số phần nhất định trên cơ thể, bao gồm vùng bụng;
- Phẫu thuật ở một số vùng nhất định trên cơ thể, như là cắt bỏ tinh hoàn và một số loại phẫu thuật tuyến tiền liệt.
Trước khi bắt đầu quá trình điều trị ung thư, bác sĩ sẽ nói bạn biết liệu có khả năng bạn không còn có thể làm cha.
Khả năng sinh sản có thể bị ảnh hưởng vĩnh viễn hoặc tạm thời. Nếu tạm thời, bạn sẽ có khả năng sinh sản trở lại sau điều trị. Thời gian này có thể thay đổi từ người này sang người khác. Nó cũng phụ thuộc vào loại điều trị bạn đã thực hiện. Thường thì mất ít nhất một vài tháng sau khi kết thúc điều trị.
Ngân hàng tinh trùng là gì?
Ngân hàng tinh trùng là tên cho việc thu thập và lưu trữ tinh dịch. Tinh dịch là chất lỏng chứa tinh trùng. Ngân hàng tinh trùng còn gọi là bảo quản tinh trùng hoặc lưu trữ tinh dịch.
Một số điều trị ung thư có thể ảnh hưởng đến khả năng sinh sản. Điều này có thể ảnh hưởng đến khả năng làm cha trong tương lai. Thu thập tinh trùng trước khi điều trị nghĩa là bạn vẫn có thể có con trong tương lai nếu muốn. Tinh trùng sẽ được đóng băng và lưu trữ cho đến khi bạn quyết định bạn muốn dùng chúng để có con.
Ai cần lưu trữ tinh trùng?
Bạn có thể cân nhắc lưu trữ tinh trùng nếu bạn nghĩ mình có thể muốn có con trong tương lai và điều trị ung thư có thể ngăn cản việc này. Bạn cần lưu trữ tinh trùng trước khi điều trị.
Viện Sức khỏe và Chăm sóc Sức khỏe Quốc gia (NICE) khuyên rằng các bác sĩ nên cung cấp dịch vụ ngân hàng tinh trùng cho bất kỳ người đàn ông nào đang điều trị ung thư có thể ảnh hưởng đến khả năng sinh sản của họ. Những cậu bé tuổi vị thành niên đã qua tuổi dậy thì cũng có thể thu thập và lưu trữ tinh trùng.
Một số người không đủ khỏe mạnh để lưu trữ tinh trùng. Những người khác có thể không thể lưu trữ tinh trùng nếu họ mắc bệnh ung thư cần điều trị ngay khi được chẩn đoán. Điều này bao gồm một số loại bệnh bạch cầu và ung thư hạch lympho. Nếu điều trị cần bắt đầu nhanh chóng thì có thể không có đủ thời gian. Hoặc có thể chỉ có thời gian cho một mẫu.
Nếu lượng tinh trùng thấp
Bạn vẫn có thể lưu trữ tinh trùng kể cả lượng tinh trùng của bạn thấp. Một kỹ thuật được gọi là tiêm tinh trùng vào ống nghiệm (ICSI) sử dụng một tinh trùng duy nhất để thụ tinh cho trứng trong ống nghiệm. Vì vậy, bạn vẫn có thể làm cha cho một đứa trẻ trong tương lai.
Nếu bạn không thể lấy một mẫu
Đôi khi, đàn ông không thể tạo ra một mẫu. Trong tình huống này, bạn có thể lấy một ít dịch hoặc mô lấy từ tinh hoàn. Nếu bạn tạo tinh trùng, chúng sẽ ở trong chất lỏng hoặc mô và có thể được đông lạnh để sử dụng sau này. Điều trị này cần có thời gian, vì vậy nếu bạn cần điều trị ung thư nhanh chóng thì cách này không phù hợp với bạn.
Nếu bạn đã bắt đầu điều trị, bạn không thể lưu trữ tinh trùng. Điều này là do một số phương pháp, ví dụ như thuốc ung thư hoặc xạ trị, có thể làm hỏng tinh trùng tạm thời.
Nghiên cứu đang xem xét việc thu thập mô từ tinh hoàn ở cậu bé chưa đến tuổi dậy thì. Điều này có thể có nghĩa là họ có thể làm cha trong tương lai.
Thu thập và lưu trữ tinh trùng
Hầu hết mọi người đi đến một phòng khám chuyên khoa sinh sản hoặc một phòng khám thuộc bệnh viện. Có một số bước để lưu trữ tinh trùng.
Những xét nghiệm bạn cần thực hiện trước
Trước khi bạn có thể lưu trữ ngân hàng tinh trùng, bạn cần phải xét nghiệm máu để kiểm tra nhiễm trùng. Đâu là những xét nghiệm tương tự như khi bạn hiến máu. Chúng bao gồm xét nghiệm máu cho HIV, viêm gan và một loại virus gọi là cytomegalovirus (CMV).
Sự đồng thuận
Bạn cần kí tên vào đơn chấp thuận cho việc lưu trữ tinh trùng. Đơn này bao gồm các thông tin về:
- Điều gì sẽ xảy ra với tinh trùng nếu bạn không còn có thể đưa ra quyết định cho bản thân hoặc nếu bạn chết;
- Bạn muốn trữ tinh trùng trong bao lâu – thường là 10 năm;
- Nếu bạn tình của bạn có thể sử dụng tinh trùng để có em bé sau khi bạn qua đời;
- Nếu bạn muốn được đặt tên với tư cách là cha nếu đứa trẻ được sinh ra;
- Nếu tinh trùng của bạn có thể được sử dụng cho mục đích nghiên cứu hoặc được tặng cho việc sử dụng trong điều trị sinh sản cho một người khác;
- Bất cứ điều kiện bạn muốn đặt ra về việc tinh trùng có thể được sử dụng như thế nào.
Thu thập mẫu
Để lấy được mẫu tốt nhất bạn không nên quan hệ tình dục hoặc tự sướng trong vòng 3 hay 4 ngày trước khi lấy mẫu. Việc này giúp bạn lấy được mẫu với lượng tinh trùng nhiều nhất.
Hầu hết những người đàn ông cảm thấy xấu hổ khi họ đến phòng khám. Một số người thấy khó khăn trong việc sản xuất một mẫu. Đây có thể là một tình huống khá áp lực. Bạn có thể thấy giúp ích khi đi chung với bạn tình. Hay bạn có thể lấy một số vật bạn biết có thể giúp ích, như tạp chí.
Việc này đặc biệt khó khăn nếu bạn là trẻ vị thành niên. Hãy suy nghĩ kỹ càng về việc liệu bạn có muốn ai khác đi cùng đến phòng khám không và bạn muốn ai sẽ đi cùng bạn. Sẽ dễ dàng hơn nếu đi cùng một người bạn hay anh bạn hơn là đi cùng ba mẹ.
Tại phòng khám, điều dưỡng sẽ cho bạn vào một phòng riêng. Bạn sẽ cho ra một mẫu bằng cách tự sướng. Đừng dùng bất kỳ chất bôi trơn hay nhổ nước bọt hoặc dùng bao cao su vì nó có thể giết chết tinh trùng. Bạn thu thập mẫu trong một lọ chứa vô trùng. Điều dưỡng sẽ cho bạn biết ai là người đem lọ đến.
Phòng khám sẽ kiểm tra mẫu để xem:
- Có bao nhiêu tinh trùng (số lượng tinh trùng);
- Có bao nhiêu tinh trùng có thể bơi (tính di động);
- Có bao nhiêu tinh trùng có hình dạng bình thường (hình thái).
Nhân viên phòng khám đảm bảo mẫu được dán nhãn chính xác và sau đó được đóng băng trong nitơ lỏng.
Hầu hết các phòng khám đều khuyên nên thu thập ít nhất 2 mẫu và nếu có thể, 3 mẫn. Điều này phụ thuộc vào mức độ nhanh chóng bạn cần bắt đầu điều trị ung thư. Bạn cần ít nhất 2 ngày giữa mỗi lần thu thập.
Chi phí thu thập và lưu trữ tinh trùng
Trong một số vùng ở Anh, lưu trữ tinh trùng là miễn phí trên NHS. Ở một số vùng khác, bạn phải chi trả cho việc này. NICE khuyên rằng lưu trữ tinh trùng nên sẵn có cho những người đàn ông có thể bị vô sinh vì điều trị ung thư. Nhưng mỗi khu vực có thể chọn xem họ lưu trữ tinh trùng hay bạn cần trả tiền.
Điều quan trọng là phải xem xét chi phí:
- Thu thập mẫu;
- Lưu trữ (thường là một khoản phí thường năm).
Phòng khám lưu trữ tinh trùng sẽ viết thư cho bạn mỗi năm một lần. Họ kiểm tra xem bạn có muốn tiếp tục lưu trữ tinh trùng của bạn hay không. Nếu bạn muốn, bạn hoặc NHS địa phương sẽ trả phí hàng năm. Điều quan trọng là phải cho phòng khám biết bất kỳ thay đổi chi tiết nào, chẳng hạn như thay đổi địa chỉ, để họ vẫn có thể liên hệ với bạn. Nếu họ không có cách biết được xem bạn có muốn tiếp tục lưu trữ các mẫu hay không thì họ sẽ phá hủy chúng.
Thực hành lâm sàng của Tổ chức Sinh sản và Phôi học người (HFEA) thông tin rằng các phòng khám nên cung cấp cho bạn một kế hoạch chi phí trước khi bạn bắt đầu điều trị sinh sản hoặc lưu trữ tinh trùng. Điều này bao gồm biết về các xét nghiệm bạn cần và chi phí bao nhiêu, cũng như kế hoạch điều trị.
Bạn có thể lưu trữ tinh trùng trong bao lâu?
Thời gian thông thường bạn có thể lưu trữ tinh trùng là 10 năm. Bạn có thể kéo dài thời gian lên tới tối đa 55 năm nếu bạn bị vô sinh.
Nếu bạn không sử dụng các mẫu, chúng có thể bị loại bỏ hoặc được tặng cho nghiên cứu.
Khi bạn muốn lập gia đình
Không phải ai cũng bị vô sinh sau điều trị. Một số người có thể tạm thời bị vô sinh nhưng sẽ có thể sinh sản trở lại sau một thời gian. Vì vậy, khi bạn và bạn đời quyết định muốn lập gia đình, bạn có thể muốn thử có thai tự nhiên. Bạn có thể yêu cầu bác sĩ phân tích tinh trùng. Việc này cho thấy liệu bạn có đủ tinh trùng để có con bình thường. Để làm việc này, bạn cần đưa một mẫu tinh trùng mới.
Nếu bạn không có tinh trùng hay lượng tinh trùng thấp hoặc kém chất lượng, bác sĩ có thể giới thiệu bạn với một chuyên gia sinh sản. Vị chuyên gia này có thể tìm ra cách tốt nhất cho bạn và bạn đời để thụ thai.
Bạn có thể thực hiện một trong những cách sau:
- Thụ tinh trong cổ tử cung;
- Thụ tinh trong ống nghiệm.
Thụ tinh trong cổ tử cung
Bác sĩ làm tan tinh trùng và đặt chúng vào cổ tử cung của bạn đời với một ống mỏng, mềm (ống thông) khi buồng trứng của cô ấy đang sản xuất một trứng (rụng trứng).
Thụ tinh trong ống nghiệm
Bạn đời của bạn cần tiêm hormone để khuyến khích buồng trứng sản xuất trứng. Một bác sĩ sẽ thu thập trứng và sau đó tiêm một tinh trùng vào trứng hoặc trộn trứng với tinh trùng trong ống nghiệm. Sau đó, bác sĩ sẽ đưa trứng đã thụ tinh vào tử cung của cô ấy.
Tỷ lệ có con thành công
Tỷ lệ thành công sử dụng tinh trùng hòa tan thay đổi và tùy thuộc vào chất lượng tinh trùng sau khi hòa tan. Đóng băng và làm tan tinh trùng có thể làm tổn thương đến chúng. Ngân hàng tinh trùng đã sản xuất ra hàng ngàn trẻ em nhưng nó không đảm bảo rằng bạn sẽ có thể làm cha của một đứa bé.
Được biết rằng không có rủi ro với người đàn ông, hoặc với bất kỳ em bé nào sinh ra từ việc sử dụng tinh trùng đông lạnh.
Tỷ lệ thành công sau đây là từ Tổ chức Sinh sản và Phôi học người và nó bao gồm những người khỏe mạnh đang được điều trị bằng phương pháp thụ tinh nhân tạo và thụ tinh trong ống nghiệm.
- Dưới 35 tuổi tỷ lệ thành công là khoảng 25 ca sinh trong số 100 ca điều trị (25%);
- Từ 35 đến 39 tuổi tỷ lệ thành công khoảng từ 15 đến 20 ca sinh trong 100 ca điều trị (15-20%);
- Từ 40 đến 42 tuổi tỷ lệ thành công là từ 10 đến 15 ca sinh trong 100 ca điều trị (10-15%).
Đối phó với khả năng vô sinh
Có thể rất khó đối phó với nó khi bạn lo lắng rằng bạn có thể không có con sau khi điều trị ung thư. Hầu hết các phòng khám sinh sản đều có nhân viên tư vấn bạn có thể trao đổi. Bạn cũng có thể trao đổi với điều dưỡng chuyên khoa ung thư. Học có thể sắp xếp tư vấn cho bạn và bạn đời.
Mời bạn xem thêm:
Những câu hỏi cần hỏi
Dưới đây là một số gợi ý cho các câu hỏi bạn có thể sẽ muốn hỏi bác sĩ về điều trị ung thư và ngân hàng tinh trùng
- Quá trình điều trị có làm tôi vô sinh không?
- Liệu tôi có thể lưu trữ tinh trùng không?
- Tôi đi đâu để có thể lấy mẫu tinh trùng?
- Tôi có phải trả tiền cho ngân hàng tinh trùng không?
- Nếu tôi phải trả tiền, chi phí cho việc thu thập và lưu trữ là bao nhiêu?
- Bao lâu sau khi điều trị tôi mới có thể làm các xét nghiệm để tìm hiểu xem liệu tôi có thể có con một cách tự nhiên không?
Cập nhật ngày: 31/10/2020
Tham khảo nguồn: Sperm collection and storage (sperm banking)
Bản quyền nội dung thuộc về Cancer Research UK và quyền dịch thuật cấp cho Prof. Dr. Thích Minh Tâm
