Dịch thuật: Đức Hạnh – Trần Lý – Lê Khương – Ngọc Hạnh
(SCI Blog) – Xạ trị có thể gây ra một số tác dụng phụ. Những tác dụng phụ này khác nhau ở từng bệnh nhân và có thể ngắn hạn hoặc lâu dài tùy thuộc vào loại ung thư và vị trí khối u. Một số tác dụng phụ có thể kể đến như mệt mỏi, đau rát da, rụng tóc…Hãy trao đổi với bác sĩ, điều dưỡng để được hướng dẫn cách xử lý.
Xạ trị có thể gây ra một số tác dụng phụ thường gặp như cảm giác mệt mỏi và đau rát da.
Vậy tại sao xạ trị lại gây ra tác dụng phụ?
Xạ trị là phương pháp chiếu các tia bức xạ vào tế bào ung thư. Nhưng những tế bào khỏe mạnh ở khu vực lân cận cũng bị ảnh hưởng bởi tia bức xạ và điều này dẫn đến tác dụng phụ.
Các kỹ thuật xạ trị hiện đại thường chính xác hơn nhằm giảm thiểu số lượng và mức độ nghiêm trọng của tác dụng phụ.
Tìm hiểu về tác dụng phụ
Trước khi bắt đầu điều trị, bác sĩ sẽ giải thích những tác dụng phụ có thể có khi tiến hành điều trị,từ đó giúp bạn chuẩn bị tâm lý và có thể xử lý tốt hơn.
Hãy hỏi bác sĩ về các tác dụng phụ lâu dài có thể gây ra bởi quá trình điều trị hoặc bất cứ điều gì mà bạn đang băn khoăn.
Tác dụng phụ trong quá trình điều trị
Xạ trị ảnh hưởng khác nhau đối với từng bệnh nhân, nên khó có thể dự đoán chính xác những phản ứng bạn gặp phải trong quá trình điều trị. Tác dụng phụ sẽ khác nhau tùy cơ địa mỗi người.
Một số tác dụng phụ phổ biến bao gồm:
Mệt mỏi và yếu sức
Bạn có thể cảm thấy mệt mỏi và thiếu năng lượng trong quá trình xạ trị. Tình trạng này có thể kéo dài vài tuần sau điều trị.
Nguyên nhân có thể do:
- Cơ thể bạn đang chữa trị cho các tế bào khỏe mạnh bị tổn thương
- Bạn có lượng hồng cầu thấp (thiếu máu)
- Bạn phải đi đến khoa xạ trị mỗi ngày và di chuyển có thể khiến bạn mệt mỏi
Một số bệnh nhân vẫn làm việc trong quá trình xạ trị. Điều này thường tùy thuộc vào cảm giác của bạn. Nếu bạn cần nghỉ ngơi, hãy nghỉ ngơi và vận động khi cảm thấy khỏe hơn. Như vậy, bạn sẽ bớt cảm thấy mệt mỏi.
Đau rát da
Một số bệnh nhân bị đau rát da ở vùng da xạ trị. Khi đó, da có thể bị:
- Đỏ hoặc sậm màu
- Khô và ngứa
- Nứt nẻ và phồng rộp
Nhân viên khoa xạ trị sẽ hướng dẫn bạn cách tốt nhất để đối phó với những tình trạng trên. Thường họ sẽ khuyên bạn sử dụng kem dưỡng ẩm không mùi và nhẹ nhàng với vùng da này.
Rụng tóc hoặc lông ở khu vực điều trị
Xạ trị khiến cho tóc/lông rụng ở vùng điều trị, nhưng không ảnh hưởng đến những vùng khác trên cơ thể.
Tóc/lông sẽ mọc lại trong vòng vài tuần sau khi kết thúc điều trị. Nếu tóc/lông không có khả năng mọc lại sau điều trị, bác sĩ sẽ trao đổi trước khi bắt đầu điều trị.
Các tác dụng phụ khác
Các tác dụng phụ khác tùy thuộc vào khu vực cơ thể điều trị. Hãy nói với bác sĩ, điều dưỡng hoặc bác sĩ xạ trị về bất cứ tác dụng phụ nào xảy ra với bạn.
Họ có thể giúp bạn làm giảm và xử lý tác dụng phụ tốt hơn.
Các tác dụng phụ lâu dài
Đối với nhiều người, tác dụng phụ của xạ trị sẽ hết trong vài tuần sau khi kết thúc điều trị. Nhưng đối với một số người, xạ trị có thể gây ra tác dụng phụ lâu dài.
Xác suất tác dụng phụ kéo dài tùy thuộc vào loại ung thư, vị trí và kích thước khối u, tùy vào khối u có gần các dây thần kinh hoặc các cơ quan, tế bào quan trọng trong cơ thể không.
Hãy hỏi bác sĩ xạ trị, điều dưỡng về xác suất bị tác dụng phụ lâu dài khi điều trị. Tùy thuộc vào vị trí khối u, tác dụng phụ lâu dài có thể bao gồm:
- Màu da bị thay đổi ở khu vực điều trị
- Khô miệng
- Các vấn đề hô hấp
- Mất khả năng sinh sản (đối với cả nam và nữ)
- Giảm ham muốn tình dục
- Vấn đề cương dương (bất lực)
- Đau nhức
- Các thay đổi đường ruột
- Viêm bàng quang
Mời bạn đọc thêm:
Cập nhật ngày 29/03/2020
Nguồn: General radiotherapy side effects
Bản quyền nội dung thuộc về Cancer Research UK và quyền dịch thuật cấp cho Prof. Dr. Thích Minh Tâm
