Dịch thuật: Trọng Tuấn, Nguyễn Bá Tùng, Phan Hiếu
Tìm hiểu về những tác dụng phụ có thể của thuốc chống nôn. Thực tế, không phải ai cũng gặp phải những tác dụng phụ này.
Những tác dụng phụ của thuốc chống nôn
Tác dụng phụ là những tác dụng không tốt, hoặc ngoài ý muốn của việc điều trị. Những loại thuốc khác nhau đi kèm với những tác dụng phụ khác nhau. Một vài tác dụng phụ rất hiếm gặp và chỉ một số ít người mắc phải. Theo luật định, những công ty dược phẩm phải liệt kê mọi tác dụng phụ đã được trình báo, bất kể chúng hiếm gặp như thế nào.
Nếu cảm thấy lo lắng, bạn có thể hỏi thêm bác sĩ hoặc điều dưỡng để có thêm nhiều thông tin hơn. Hãy cho bác sĩ hoặc điều dưỡng biết ngay lập tức nếu bạn gặp phải bất kỳ tác dụng phụ nào để họ có thể hỗ trợ bạn với những loại thuốc khác.
Thuốc kháng Serotonin
Những loại thuốc này sẽ chặn các thụ thể (trong đường tiêu hóa và não bộ) gửi tín hiệu đến các vùng kích hoạt hóa thụ quan và trung tâm nôn ở não. Chúng còn được gọi là thuốc đối kháng thụ thể 5HT3.
Bạn có thể sử dụng thuốc kháng serotonin như ondansetron hay granisetron để điều trị nôn ói hoặc buồn nôn liên quan đến ung thư.
Những tác dụng phụ thường gặp nhất:
- Đau đầu
- Táo bón
Uống thật nhiều nước, tuân thủ chế độ ăn giàu chất xơ và tập thể dục có thể giúp cải thiện táo bón. Bạn có thể cần đến một số loại thuốc khác (thuốc nhuận tràng) nếu tình trạng táo bón vẫn tiếp diễn.
Thường bạn chỉ sử dụng thuốc kháng serotonin để điều trị buồn nôn do hóa trị trong một thời gian ngắn. Nhờ vậy làm giảm nguy cơ gây táo bón cho bạn
Steroid
Steroid có thể đặc biệt hữu hiệu đối với cơn buồn nôn đến từ sự tăng áp lực trong não hoặc tắc nghẽn trong ruột của bạn. Chúng cũng được sử dụng làm thuốc chống nôn trong hóa trị, kèm theo những loại thuốc chống nôn khác.
Những tác dụng phụ sẽ tùy thuộc vào:
- Loại steroid bạn sử dụng
- Liều lượng
- Thời lượng sử dụng
Loại steroid thông dụng nhất để chống nôn do hóa trị là dexamethasone. Thông thường, bạn sẽ dùng thuốc này trước và sau khi hóa trị một vài ngày.
Tác dụng phụ của dexamethasone bao gồm:
- Gây khó ngủ – sử dụng trước giờ ăn trưa sẽ giúp cải thiện phần nào
- Thay đổi tâm trạng
- Đỏ bừng hoặc ngứa ngáy khi tiêm dexamethasone – hiếm gặp
- Đau, ngứa hoặc ngứa ran trong âm đạo nữ giới hoặc ở giữa hai chân (đáy chậu) ở nam giới khi được tiêm nhanh chóng – những tác dụng này không nghiêm trọng và sẽ biến mất trong vòng một phút
- Khó tiêu
- Nhiễm nấm (bệnh nấm Candida)
Thuốc kháng histamine và thuốc an thần
Những loại thuốc này bao gồm:
- Cyclizine
- Lorazepam
- Haloperidol
Bạn có thể cảm thấy buồn ngủ khi sử dụng những loại thuốc này.
Metoclopramide và prochlorperazine
Metoclopramide hoạt động bằng cách ức chế trung tâm nôn trong não và tác dụng trực tiếp lên thành ruột. Nó thúc đẩy quá trình làm trống dạ dày. Prochlorperazine cũng hoạt động bằng cách phong bế trung tâm nôn trong não.
Những loại thuốc này có thể gây giật cơ ở chân tay và mặt. Điều này hiếm gặp và sẽ phổ biến hơn ở trẻ em và trẻ mới lớn.
Ngưng sử dụng thuốc và thông báo với bác sĩ hoặc điều dưỡng nếu bạn cảm thấy những tác dụng phụ này.
Domperidone
Domperidone tăng tốc độ làm trống dạ dày của bạn và cũng tác dụng lên một phần não bộ được gọi là vùng kích hoạt hóa thụ quan. Tác dụng phụ phổ biến là gây cảm giác khô miệng. Mặc dù hiếm gặp, domperidone có thể gây ra những cử động không kiểm soát hoặc giật cơ.
Những tác dụng phụ này thường xảy ra ở trẻ em.
Hãy thông báo cho bác sĩ và điều dưỡng nếu bạn gặp phải những tác dụng phụ này.
Aprepitant
Aprepitant là một loại thuốc mới, tác dụng của thuốc đến từ việc ngăn chặn một chất trong cơ thể có tên gọi là neurokinin. Fosaprepitant là loại thuốc tương tự, được sử dụng qua đường tiêm. Một vài tác dụng phụ phổ biến của aprepitant và fosaprepitant:
- Táo bón
- Khó tiêu
- Đau đầu
- Mệt mỏi
Cập nhật 22/06/2019
Tham khảo Side effects of anti sickness drugs
Bản quyền nội dung thuộc về Cancer Research UK và quyền dịch thuật cấp cho Prof. Dr. Thích Minh Tâm
