Dịch thuật: Kiều Vy, Trọng Tuấn
(SCI Blog) – Điều trị ung thư có thể gây giảm hàm lượng hormone sinh dục trong cơ thể, ảnh hưởng đến cách suy nghĩ và khả năng ghi nhớ. Mức độ ảnh hưởng được kiểm tra bằng các bài kiểm tra. Những thói quen ghi chú, nhắc nhở, lên kế hoạch sẽ rất hữu ích để giải quyết những khó khăn do suy giảm trí nhớ gây ra. Ngoài ra, cũng có một số liệu pháp tiềm năng đang được nghiên cứu.
Một số phương pháp điều trị ung thư có thể làm suy giảm lượng hormone sinh dục trong cơ thể. Hormone sinh dục gồm oestrogen và progesterone ở nữ giới, testosterone ở nam giới. Phương pháp điều trị ung thư gồm liệu pháp hormone đối với ung thư tuyến tiền liệt.
Ung thư tuyến tiền liệt cần testosterone để phát triển. Liệu pháp hormone nhằm mục đích:
- Ngăn tinh hoàn tạo ra testosterone
- Ngăn testosterone đến được các tế bào ung thư
Liệu pháp hormone ảnh hưởng như thế nào đến suy nghĩ và trí nhớ
Trí nhớ và cách mà chúng ta xử lý thông tin được gọi là sự nhận thức. Khả năng nhận thức mô tả mức độ ghi nhớ và tập trung như thế nào. Điều này bao gồm cách bạn sắp xếp làm nhiều việc cùng một lúc.
Một số người nhận thấy những thay đổi về cách họ suy nghĩ và ghi nhớ sau khi điều trị ung thư tuyến tiền liệt bằng liệu pháp hormone. Những thay đổi này không phải đều xuất hiện mỗi ngày. Bạn có thể quên một từ nào đó trong câu hay phải cố nhớ ra danh sách những thứ cần mua.
Bác sĩ gọi tình trạng này là suy giảm nhận thức nhẹ. Bạn có thể nghe thấy nó được mô tả như “rối loạn chức năng não sau hóa trị liệu” hay tình trạng mơ hồ. Nó không chỉ xảy ra sau hóa trị liệu mà cũng là tác dụng phụ của liệu pháp hormone.
Đối với nhiều người, họ thay đổi trở nên tinh tế và tốt hơn sau khi điều trị.
Các nhà nghiên cứu đang nỗ lực trong việc tìm ra cách mà liệu pháp hormone tác động đến trí nhớ.
Kiểm tra sự thay đổi suy nghĩ và trí nhớ
Những bài kiểm tra duy nhất có sẵn dùng để kiểm tra bệnh sa sút trí tuệ. Những bài kiểm tra này nhằm mục đích thấy được những khác biệt lớn trong việc ghi nhớ và suy nghĩ. Những thay đổi sau khi điều trị ung thư có thể rất tinh vi.
Một nhóm các bác sĩ (thuộc tổ chức International Cognition and Cancer Task Force – ICCTF) đang nghiên cứu ra những công cụ mới có thể sử dụng để kiểm tra sự thay đổi trí nhớ sau điều trị ung thư.
Mẹo hỗ trợ tình trạng thay đổi suy nghĩ và trí nhớ
- Ghi nhật ký hoặc lên lịch trình để giúp bạn ghi nhớ những điều cần làm mỗi ngày
- Lên danh sách những việc cần làm, những thứ cần mua hay những nơi bạn cất giữ những thứ bạn sử dụng hàng ngày.
- Dùng ghi chú để nhắc nhở bạn thực hiện công việc
- Viết lại tên và mô tả về người nào đó để nhớ họ
- Lặp lại thông tin với mọi người để kiểm tra sự hiểu biết
- Giữ cho tinh thần linh hoạt, bạn có thể thử chơi trò chơi ô chữ, sudoku hoặc giải đố.
Điều trị suy giảm trí nhớ
Những người bị ung thư không phải lúc nào cũng có nồng độ hormone ở mức bình thường. Những nhà nghiên cứu đang xem xét một số phương pháp điều trị có thể hữu ích.
Một thử nghiệm so sánh những bệnh nhân chỉ điều trị bằng liệu pháp hormone với những bệnh nhân điều trị bằng liệu pháp hormone kết hợp bổ sung oestrogen cho thấy những bệnh nhân chỉ điều trị bằng liệu pháp hormone bị suy giảm trí nhớ và suy nghĩ chậm hơn.
Các nghiên cứu thuốc tăng cường cung cấp máu và oxy cho các tế bào não cũng đang được tiến hành.
Cập nhật ngày 12/12/2020
Nguồn bài: Thinking, memory and sex hormones
Bản quyền nội dung thuộc về Cancer Research UK và quyền dịch thuật cấp cho Prof. Dr. Thích Minh Tâm
