Dịch thuật: Nguyễn Minh Đạt, Hoàng Khang, Lê Khương
(SCI Blog) – Bạn cảm thấy sợ hãi, lo lắng và hoảng loạn khi được chẩn đoán mắc ung thư. Chúng ta sẽ tìm hiểu thêm về các triệu chứng và nguyên nhân gây những cảm giác này.
Lo lắng khi đối mặt với ung thư
Rất khó để đối mặt với việc bạn bị chẩn đoán mắc ung thư. Hoàn toàn bình thường khi bạn cảm thấy lo lắng, sợ hãi hoặc hoảng loạn. Cách bạn đối mặt với những cảm xúc này phụ thuộc vào:
- Cá tính và tính cách của bạn
- Mức độ tiến triển của ung thư
- Quá trình điều trị hiện tại
- Sự hỗ trợ của những người xung quanh bạn.
Sợ hãi và hoảng loạn
Bạn cảm thấy sợ hãi và lo lắng về những gì sẽ xảy ra với bạn. Các tác dụng phụ của việc điều trị hoặc cách điều trị luôn ám ảnh trong tâm trí bạn. Hoặc bạn cảm thấy mình đang ứng phó tốt và bạn tiếp tục với việc điều trị. Bạn đối phó với bất kỳ lo lắng một khi nó phát sinh.
Bạn có thể có nhiều cảm giác tiêu cực hơn chẳng hạn cơn hoảng loạn, điều này khác với khi bạn chỉ cảm thấy lo lắng.
Những cảm giác mạnh mẽ này có thể đáng sợ và bạn cảm thấy mình không ứng phó tốt. Nhưng không có đúng hay sai khi cảm nhận về việc bị ung thư. Tất cả chúng ta đều ứng phó với mọi thứ theo cách riêng của mình và phụ thuộc rất nhiều vào hoàn cảnh sống của mỗi người.
Triệu chứng
Thoạt đầu
Nếu bạn cảm thấy sợ hãi, hoảng loạn hoặc lo lắng, bạn có thể gặp vấn đề liên quan đến:
- Giấc ngủ
- Ăn không ngon miệng
- Tương tác xã hội
- Nóng tính
- Tập trung
Sau một thời gian
Nếu lo lắng kéo dài, bạn sẽ liên tục cảm thấy rằng điều gì đó tồi tệ sắp xảy ra. Bạn cũng có thể:
- Tiếp tục hỏi những người gần gũi về căn bệnh và hỏi điều bạn nên làm
- Suy nghĩ tiêu cực
- Cảm xúc buồn bã
- Cảm thấy khó ứng phó với những thay đổi trong thói quen của bạn.
Triệu chứng thực thể
Điều này tương tự như bạn cảm thấy lo lắng về một kỳ thi, phỏng vấn xin việc hoặc sắp phải trình bày bài phát biểu. Có nhiều triệu chứng thực thể khác nhau mà bạn có thể có, bao gồm:
- Khó thở, thở nhanh hoặc ho khan
- Tim đập mạnh (đánh trống ngực) hoặc đổ mồ hôi
- Bị nghẹn ở cổ họng, khô miệng hoặc khó nuốt
- Run tay, toàn thân run rẩy hoặc “sôi bụng” do lo lắng
- Đau ngực hoặc đau bụng
- Bệnh và tiêu chảy
- Căng cơ và đau nhức đặc biệt là ở vùng cổ và vai
- Chóng mặt hoặc nhức đầu nhẹ hoặc nặng hoặc ù tai
- Mệt mỏi
- Tiểu khó
- Ngứa ran
- Đỏ mặt hoặc trông rất xanh xao.
Thường xuyên lo lắng cũng có thể ảnh hưởng đến các mối quan hệ và đời sống tình dục của bạn. Bạn có thể giảm khoái cảm tình dục và rất tự ti về chính bản thân mình.
Cơn hoảng loạn
Đôi khi nỗi sợ hãi hoặc lo lắng trở nên quá lớn đến nỗi bạn có thể bị hoảng loạn.
Bạn có thể có các triệu chứng thực thể của sự lo lắng được mô tả ở trên, nhưng chúng có thể nghiêm trọng hơn nhiều. Một số người thậm chí cảm thấy như sắp chết hoặc sắp phát điên.
Thường xuyên rơi vào hoảng loạn sẽ ảnh hưởng nghiêm trọng đến chất lượng cuộc sống. Hãy đến bác sĩ của bạn để nhận được những lời khuyên hữu ích.
Một số người mô tả chúng là vô cùng khó chịu hoặc đáng sợ.
Điều gì gây ra sự sợ hãi, lo lắng và hoảng loạn
Tất cả những triệu chứng này là rất thật và bạn có thể lo lắng rằng ung thư gây ra chúng. Điều đó có thể đúng với một số triệu chứng. Nhưng căng thẳng và lo lắng cũng có thể là nguyên nhân.
Phản ứng “chiến hoặc biến” của cơ thể
Khi bạn đối mặt với điều gì đó căng thẳng hoặc đáng sợ, cơ thể sẽ giải phóng adrenalin (còn được gọi là epinephrine), giúp cơ thể bạn chạy hoặc chống lại sự căng thẳng. Điều này được gọi là phản ứng “chiến hoặc biến”. Nó giống như thể việc khiến bạn nhảy ra khỏi đường để tránh bị một chiếc xe hơi xuất hiện từ hư không.
Adrenalin làm tăng các hoạt động của cơ thể như tim đập nhanh hơn, co cơ và giảm nhu động ruột. Đôi khi những phản ứng tự nhiên để bảo vệ bạn có thể trở thành vấn đề. Bạn càng lo lắng, càng có nhiều khả năng phản ứng chiến đấu và bỏ chạy của bạn bắt đầu và do đó các triệu chứng tăng lên. Nó có thể trở thành một vòng luẩn quẩn và cuối cùng bạn cảm thấy mình không thể kiểm soát tình trạng của mình.
Lo lắng về việc điều trị, cơn đau và được chữa khỏi
Điều trị
Bạn lo lắng về việc điều trị mà bạn đang thực hiện, hoặc nó có thể rất khó chịu.
Hiện đang có nghiên cứu cải thiện phương pháp điều trị ung thư. Phương pháp điều trị đã được cải thiện rất nhiều, và đang dần phát triển. Các nghiên cứu về cách giảm tác dụng phụ điều trị và cách kiểm soát chúng giúp cho việc điều trị ngày nay dễ ứng phó hơn trước đây. Nên có một người bạn thân hoặc người thân khi bạn đến bác sĩ hoặc điều dưỡng. Họ sẽ giúp bạn đặt câu hỏi về điều trị của bạn.
Câu hỏi và ý kiến thứ hai
Một số người thích có ý kiến thứ hai. Bác sĩ của bạn sẽ không phiền, và có thể giúp bạn sắp xếp việc này. Bạn có thể có rất nhiều câu hỏi. Điều quan trọng là phải hỏi, ngay cả khi bạn nghĩ rằng mình đã hỏi họ nhiều hơn một lần.
Cơn đau
Mọi người thường lo lắng rằng họ sẽ bị đau nếu bị ung thư hoặc là cơn đau sẽ vượt qua ngưỡng chịu đựng. Nhiều người bị ung thư không đau. Có nhiều loại thuốc và cách điều trị khác có thể làm giảm hoặc kiểm soát hiệu quả tình trạng bệnh của bạn.
Được chữa trị
Điều đầu tiên mà hầu hết mọi người hỏi về việc bị ung thư là liệu họ có chết không.
Nhiều người mắc bệnh ung thư được chữa khỏi và những người khác sống trong nhiều năm. Ngay cả khi ung thư không thể chữa khỏi, việc điều trị có thể giúp kiểm soát cơn đau hoặc khó chịu, hoặc làm chậm sự phát triển của ung thư.
Thông thường các bác sĩ không thể nói chắc chắn rằng ung thư của bạn đã được chữa khỏi. Họ có thể nói chắc chắn rằng ung thư sẽ không bao giờ quay trở lại. Sống với sự không chắc chắn này là một trong những điều khó khăn nhất khi bị ung thư.
Tuy nhiên, bạn đừng lo sợ. Có rất nhiều sự giúp đỡ xung quanh bạn:
- Nói chuyện với chuyên gia hoặc điều dưỡng hoặc nhân viên tư vấn của bạn
- Tìm hiểu càng nhiều về bệnh của bạn càng tốt
- Nói chuyện với gia đình và bạn bè về cảm giác của bạn.
Cập nhật 27/06/2019
Tham khảo About fear, anxiety and panic
Bản quyền nội dung thuộc về Cancer Research UK và quyền dịch thuật cấp cho Prof. Dr. Thích Minh Tâm
