Dịch thuật: Quách Phương Đông, Hoàng Khang, Phan Hiếu
(SCI Blog) – Có những phương pháp kiểm soát buồn nôn khác bên cạnh việc sử dụng thuốc, có thể giúp bạn cảm thấy dễ chịu hơn.
Liệu pháp bổ sung
Thuốc chống buồn nôn là phương pháp kiểm soát buồn nôn và nôn hiệu quả nhất. Nhưng các liệu pháp bổ sung cũng có tác dụng tích cực.
Một số người thấy rằng những liệu pháp thư giãn có sự tương tác trực quan giúp nâng đỡ cơ thể khá tốt. Hay liệu pháp thôi miên và châm cứu cũng rất có ích trong việc kiểm soát buồn nôn và nôn.
Gừng
Khi bạn ốm thì sử dụng gừng rất tốt cho cơ thể. Gừng cũng trị chứng say tàu xe đặc biệt hiệu quả. Ngoài ra, bạn có thể dùng kẹo gừng hoặc lấy gừng tươi làm gia vị cho các món ăn yêu thích, hoặc cho gừng vào nước nóng hay trà để có một thức uống nhẹ nhàng.
Các nhà nghiên cứu đã xem xét việc sử dụng gừng cùng với các loại thuốc chống buồn nôn trong quá trình hóa trị. Nhưng kết quả cho đến nay vẫn chưa rõ ràng và cần thêm nhiều nghiên cứu nữa.
Bạc hà
Bạc hà có thể giúp ngăn triệu chứng buồn nôn, và làm giảm nhu động ruột. Bạn có thể ngửi hương bạc hà, hoặc uống trà bạc hà.
Vòng đeo tay chống say tàu xe
Một số người đeo những chiếc vòng tay co giãn trên cổ tay để giúp họ không bị buồn nôn. Chúng được gọi là vòng tay bấm huyệt hoặc Seabands.
Chiếc vòng tay gồm một nút nhựa cứng được đặt ở giữa mặt trong của cổ tay làm điểm bấm huyệt. Mục đích là giúp kiểm soát triệu chứng buồn nôn, hạn chế các tín hiệu đến và đi từ trung tâm nôn ở não và làm giảm buồn nôn.
Các nhà nghiên cứu đang tìm hiểu xem tác dụng của những chiếc vòng tay này tốt như thế nào trong việc kiểm soát triệu chứng buồn nôn do hóa trị. Một số nghiên cứu cho thấy rằng chúng có tác dụng bổ trợ khi được kết hợp cùng với các loại thuốc chống nôn. Nhưng chúng ta cần nhiều nghiên cứu hơn nữa để chứng minh điều này.
Chế độ ăn – Phương pháp kiểm soát buồn nôn
Thực hiện một số thay đổi trong chế độ ăn uống có thể giúp giảm triệu chứng nôn và buồn nôn.
Cần tránh những gì?
- Ăn hoặc chuẩn bị thức ăn khi cảm thấy buồn nôn.
- Thực phẩm chiên, thực phẩm béo hoặc thực phẩm có mùi.
- Đánh răng ngay sau khi ăn.
- Uống nhiều nước trước khi ăn.
- Hoạt động mạnh sau khi ăn.
- Trộn thức ăn nóng và lạnh.
Thay đổi thức ăn có thể giúp bạn cảm thấy khá hơn. Bạn có thể thử:
- Thức ăn lạnh hoặc hơi ấm nếu mùi thức ăn chín hoặc đang nấu khiến bạn cảm thấy buồn nôn.
- Chia nhiều bữa ăn nhỏ và đồ ăn nhẹ mỗi ngày.
- Thực phẩm nhẹ, nhạt, như bánh mì nướng hoặc bánh quy giòn
- Bữa ăn nhẹ vài giờ trước khi điều trị (nhưng không được ngay trước khi điều trị).
- Nhiều chất xơ, trái cây và rau sống nếu bạn bị táo bón.
- Một lát dứa tươi hoặc dứa đóng hộp giúp giữ cho miệng không bị khô và sạch.
Uống
Điều quan trọng là cố gắng uống nhiều nước để bổ sung lượng nước đã mất. Ngay cả khi bạn không thể ăn hãy cố gắng uống những ngụm nhỏ từ từ nhiều lần trong ngày. Hãy thử uống:
Nước tinh khiết, hay nước ngọt như nước uống có ga hoặc nước ép trái cây (trừ nước cam hoặc bưởi, có thể gây kích ứng dạ dày)
Nước đá hoặc nước lọc.
Nước ép mận và đồ uống nóng, giúp kích thích nhu động ruột nếu bạn đang bị táo bón.
Cần sa
Cần sa còn được gọi là marijuana. Nhiều thế kỷ qua, các thành phần của cây đã được sử dụng trong các phương thuốc thảo dược.
Những năm vừa qua, cần sa là chủ đề của rất nhiều nghiên cứu y học và phương tiện truyền thông. Tàng trữ cần sa vẫn được xem là hành vi bất hợp pháp ở hầu hết các nước châu Âu, bao gồm cả Anh.
Bởi vì việc sử dụng cần sa là bất hợp pháp, cho nên có rất nhiều tranh cãi về việc sử dụng nó với mục đích y học. Một số nghiên cứu chứng minh rằng việc hút cần sa hoặc sử dụng qua đường miệng có thể giúp kiểm soát chứng buồn nôn và đau đớn ở những người mắc bệnh ung thư cũng như các căn bệnh khác. Tuy nhiên, bên cạnh đó cũng có những lo ngại về những tác dụng phụ tiêu cực có thể xảy ra, đặc biệt từ việc hút cần sa .
Hoạt chất mạnh nhất trong cần sa là delta-9-tetrahydrocannabinol (THC). Đây là hoạt chất cơ bản của thuốc nabilone. Có thể sử dụng nabilone để kiểm soát buồn nôn do hóa trị khi các loại thuốc chống buồn nôn khác không có tác dụng.
Liệu pháp kích thích dây thần kinh xuyên da (TENS)
Trong một số nghiên cứu, kích thích dây thần kinh xuyên da (TENS) đã cho thấy tác dụng hỗ trợ chống buồn nôn. Các nhà nghiên cứu quan tâm đến cách mà TENS được sử dụng để giúp những người có triệu chứng nôn và buồn nôn do ung thư hoặc điều trị ung thư.
Làm thế nào để cân bằng cảm xúc
Nếu bạn thực sự cảm thấy không muốn ăn trong vài ngày sau khi hóa trị, đừng quá căng thẳng và ép buộc bản thân. Điều rất quan trọng là bạn nên uống các loại thức uống như ở trên đề cập, bạn có thể bù cho lượng calo bị mất giữa các lần điều trị. Cố gắng đừng để mình bị rơi vào trạng thái quá mệt mỏi vì nếu bạn kiệt sức thì bạn sẽ thấy mọi thứ trở nên thật khó khăn để đi qua.
Nếu bạn lo lắng về tình trạng sụt cân của mình thì bạn cũng có thể nhờ bác sĩ kê toa những đồ uống dinh dưỡng và các bữa ăn hàng ngày.
Buồn nôn và nôn
Trong những ngày điều trị, thức ăn duy nhất mà tôi có thể ăn được là khoai tây nghiền, bánh xốp nướng kiểu Anh, trứng luộc; mặc dù có vẻ nhạt nhẽo nhưng ít ra chúng nằm yên trong dạ dày
Lesley
Nhiều người bị buồn nôn và nôn trong quá trình điều trị ung thư. Nếu điều này xảy ra, hãy nói chuyện với chuyên viên y tế. Bác sĩ có thể kê toa cho bạn thuốc chống nôn. Các loại thuốc có tác dụng khác nhau với từng trường hợp và bạn có thể cần nhiều hơn một loại thuốc. Trao đổi với chuyên viên y tế để tìm ra những loại thuốc phù hợp nhất với bạn.
Việc ngăn triệu chứng buồn nôn thường đơn giản hơn là điều trị sau khi nôn. Vì vậy, nếu bác sĩ kê toa thuốc chống nôn, hãy tuân theo hướng dẫn này ngay cả khi không cảm thấy buồn nôn.
Một số lời khuyên:
Chia bữa ăn trong ngày thành nhiều bữa nhỏ và ăn chậm.
Ăn thực phẩm khô như bánh quy giòn, bánh mì nướng, ngũ cốc hoặc bánh mì cứ sau vài giờ. Để thức ăn khô cạnh giường để bạn có thể ăn một chút trước khi ngủ hoặc khi thức dậy nếu điều đó làm cho dạ dày của bạn dễ chịu hơn.
Tránh những thực phẩm quá ngọt, nhiều dầu mỡ, chiên, vị cay hoặc có mùi nồng.
Nếu mùi thức ăn làm bạn buồn nôn, hãy để người khác nấu ăn thay bạn. Hãy thử ăn thức ăn lạnh hoặc ở nhiệt độ phòng, mùi của thức ăn sẽ đỡ hơn. Bạn cũng có thể thử ngồi ăn trong một căn phòng thoáng mát, không có mùi nấu nướng. Mở cửa sổ hoặc sử dụng quạt để có nhiều không khí trong lành.
Thưởng thức nước tinh khiết và các loại đồ uống khác (rượu gừng, đồ uống dành cho người chơi thể thao, nước dùng hoặc trà thảo dược). Đồ uống mát hoặc ấm có thể dễ uống hơn các loại quá nóng hoặc lạnh.
Cập nhật 22/06/2019
Tham khảo nguồn: Other ways of controlling sickness
Eating well when you have cancer
Tips for diet problems
Bản quyền nội dung thuộc về Cancer Research UK và quyền dịch thuật cấp cho Prof. Dr. Thích Minh Tâm
