Dịch thuật: Ngọc Trâm, Bá Tùng, Đức Hạnh, Ngọc Hạnh
(SCI Blog) – Nuốt khó (khó khăn khi nuốt) thường xuất hiện trong và sau khi khi xạ trị ở vùng đầu hoặc cổ do cổ họng bị sưng và đau. Đặc biệt, tình trạng này sẽ tăng khi bệnh nhân xạ trị và hoá trị cùng lúc. Trong quá trình xạ trị, bệnh nhân cần sử dụng những loại đồ ăn, thức uống dạng lỏng, mềm, nhiều calo như cháo, sữa nguyên kem, các loại sữa dinh dưỡng và những thức uống khác…
Đối với những bệnh nhân có triệu chứng viêm họng không thể nuốt được thì có thể đặt ống thông để thức ăn vào dạ dày hoặc truyền qua tĩnh mạch. Ngoài ra, để giảm đau, bác sĩ hoặc điều dưỡng có thể kê bổ sung một vài loại thuốc hỗ trợ như: thuốc giảm đau, thuốc dạng lỏng, nước súc miệng aspirin, thuốc chống viêm loét miệng. Triệu chứng này sẽ giảm dần vài tuần sau khi kết thúc điều trị.
Nuốt khó
Bạn có thể gặp khó khăn khi nuốt (chứng khó nuốt) trong và sau khi xạ trị khu vực đầu cổ. Có một số biện pháp có thể giúp bạn.
Những vấn đề về nuốt
Xạ trị ung thư ở vùng đầu hoặc cổ có thể gây sưng và đau cổ họng. Cổ họng có thể rất đau và bạn sẽ cảm thấy khó khăn khi nuốt thức ăn khô, cứng.
Những vấn đề về nuốt không chỉ phụ thuộc vào vị trí điều trị ở khu vực đầu hay cổ , mà còn phụ thuộc vào liều điều trị. Tình trạng khó nuốt có thể trở nên tồi tệ và kéo dài hơn nếu bạn hóa trị và xạ trị cùng lúc.
Ở một số bệnh viện, bạn sẽ gặp chuyên gia dinh dưỡng mỗi tuần trong suốt quá trình điều trị. Trong trường hợp không có sẵn lịch gặp bác sĩ dinh dưỡng, bạn có thể đề nghị được gặp một bác sĩ dinh dưỡng nếu bạn gặp phải những vấn đề về nuốt.
Một số lời khuyên về dinh dưỡng
Bạn cần có sự thay đổi về thói quen ăn uống và nên áp dụng một chế độ ăn uống đơn giản, dễ tiêu hoá trong quá trình điều trị.
Thức ăn
Hãy thử những món ăn dễ nuốt như: cháo, súp hoặc nước dùng, sữa chưa tách béo, phô mai.
Tránh ăn những những món ăn gây kích ứng cổ họng như: thức ăn khô; thức ăn chiên; thức ăn cay; thức ăn hoặc thức uống rất nóng; rượu, đặc biệt là rượu mạnh.
Mời bạn xem thêm:
Đồ uống
Bạn có thể cần thức uống có hàm lượng calo cao để tăng hàm lượng calo như: các loại sữa dinh dưỡng Build Up, Complan, Fortisip.
Mời bạn xem thêm:
Bác sĩ cũng có thể kê toa những thực phẩm bổ sung calo cao khác. Bạn có thể nhờ điều dưỡng chuyên khoa, bác sĩ xạ trị hoặc chuyên gia dinh dưỡng tư vấn cho bạn.
Và nhớ là hãy cố gắng uống nhiều nước và loại thức uống khác nhau nhé!
Đối với trường hợp cổ họng rất đau
Bạn có thể cần thuốc giảm đau mạnh nếu cổ họng quá đau khi nuốt thức ăn. Bạn có thể phải:
- Nhỏ từ từ từng chút một dịch truyền dinh dưỡng vào tĩnh mạch hoặc gắn một ống từ mũi đến dạ dày và nhỏ từ từ dịch thức ăn vào.
- Gắn một ống vào dạ dày thông qua da (được gọi là ống thông dạ dày ra da bằng nội soi hoặc ống PEG) và truyền thức ăn vào ống. Thức ăn sẽ theo ống vào dạ dày.
Một số loại thuốc hỗ trợ
Bác sĩ hoặc điều dưỡng của bạn có thể kê thuốc để làm dịu cơn đau gồm:
- Thuốc giảm đau – uống nửa giờ trước khi ăn
- Thuốc uống dạng lỏng
- Thuốc súc miệng aspirin
- Thuốc chống viêm loét miệng
Bác sĩ xạ trị (bác sĩ ung thư lâm sàng) có thể ngừng điều trị trong một thời gian để sức khoẻ bạn phục hồi, mặc dù trường hợp này rất hiếm gặp.
Đau họng thường giảm đi trong vài tuần sau khi kết thúc điều trị, phụ thuộc vào mức độ điều trị của bạn.
Mời bạn xem thêm bài viết chủ đề tương tự:
Cập nhật ngày 25/03/2020
Tham khảo nguồn: Difficulty swallowing-head and neck radiotherapy
Bản quyền nội dung thuộc về Cancer Research UK và quyền dịch thuật cấp cho Prof. Dr. Thích Minh Tâm
