Dịch thuật: Nguyễn Minh Đạt, Hoàng Khang, Lê Khương
(SCI Blog) – Hầu như có thể giảm nhẹ cơn đau do ung thư gây ra. Hiệu quả giảm đau có thể bị ảnh hưởng bởi những lo lắng khi dùng thuốc giảm đau ung thư. Khi nắm bắt được điều này, bạn hoàn toàn có thể giúp mình kiểm soát cơn đau trong điều trị ung thư.
Không dùng thuốc giảm đau ung thư
Có thể bạn cảm thấy không muốn dùng thuốc giảm đau vì:
- Sợ gặp phải tác dụng phụ của thuốc
- Sợ bị nghiện thuốc
- Lo lắng sẽ lờn thuốc và dùng thuốc nhiều hơn
- Cảm thấy khi dùng thuốc giảm đau là từ bỏ và không chiến đấu với ung thư
Hoặc tình trạng đau do ung thư chưa cải thiện vì:
- Có thể cần gặp bác sĩ chuyên về đau
- Chưa có đánh giá đau do ung thư thích hợp
Lo ngại các tác dụng phụ
Một số người lo lắng về việc dùng thuốc giảm đau được kê đơn vì lo ngại các tác dụng phụ.
Một lo lắng phổ biến gặp ở những bệnh nhân dùng thuốc giảm đau mạnh như morphin (opioids) là buồn ngủ, hoặc mất kiểm soát mọi thứ. Điều này có thể rất đáng sợ. Bạn có thể nghĩ rằng bạn thà chịu đau đớn còn hơn buồn ngủ hay đầu óc mơ hồ khi làm những công việc hằng ngày.
Bạn có thể cảm thấy hơi buồn ngủ khi lần đầu dùng thuốc giảm đau mạnh hoặc khi bác sĩ vừa tăng liều. Tuy nhiên, tình trạng này thường chỉ kéo dài một vài ngày.
Trong một số trường hợp, buồn ngủ xảy ra khi liều quá cao. Bác sĩ hoặc điều dưỡng chăm sóc giảm nhẹ (kiểm soát triệu chứng) đề nghị giảm liều. Sau đó, nếu việc giảm liều ảnh hưởng đến kiểm soát cơn đau, họ có thể đề nghị thay đổi hoặc bổ sung thêm các loại thuốc giảm đau khác.
Các tác dụng phụ khác có thể bao gồm buồn nôn hoặc táo bón. Bác sĩ sẽ giúp bạn ngăn ngừa hoặc làm giảm những tác dụng phụ này.
Lo ngại về tình trạng nghiện thuốc
Nỗi sợ phổ biến nhất về thuốc giảm đau mạnh – opioid như morphin, là gây nghiện
Tuy nhiên, hiếm khi bệnh nhân bị nghiện khi dùng thuốc giảm đau được kê đơn. Tình trạng nghiện xảy ra vì bệnh nhân sẽ có cảm giác hưng phấn do thuốc giảm đau mang lại, khiến bệnh nhân thèm thuốc. Bệnh nhân sẽ không bị nghiện khi bác sĩ kê thuốc giảm đau đúng cách.
Cơ thể của bạn có thể thích nghi với việc sử dụng thuốc giảm đau loại morphin, đặc biệt là nếu bạn dùng liều cao trong một thời gian dài. Điều này được gọi là sự phụ thuộc thể chất nhưng không gây nghiện. Điều đó có nghĩa là nếu ngưng dùng thuốc giảm đau đột ngột, bạn có thể xuất hiện các triệu chứng cai nghiện, chẳng hạn như chuột rút, đổ mồ hôi và tiêu chảy. Để tránh những triệu chứng này, các bác sĩ và điều dưỡng thường giảm dần thuốc giảm đau.
Ngay cả khi bạn biết rằng hầu hết những người mắc bệnh ung thư không nghiện thuốc giảm đau, người thân có thể lo lắng rằng bạn sẽ nghiện thuốc. Họ có thể khuyến khích bạn không dùng thuốc giảm đau. Bạn nên nhờ bác sĩ hoặc điều dưỡng trao đổi người thân và trấn an họ.
Mời bạn xem thêm:
Dung nạp thuốc
Bạn có thể đã từng nghe nói đến thuật ngữ dung nạp thuốc. Điều này có nghĩa là cơ thể bạn trở nên quen với một loại thuốc nào đó theo thời gian và bạn cần dùng loại thuốc này nhiều hơn nữa để đạt mức độ tương tự.
Hầu hết những người dùng thuốc giảm đau do ung thư không mong muốn điều này. Trong trường hợp lạm dụng thuốc, bác sĩ hoặc điều dưỡng có thể sẽ chỉnh liều thuốc hoặc chuyển sang loại thuốc khác.
Đôi khi bác sĩ cũng sẽ chỉnh liều thuốc nếu cơn đau trở nặng hơn hoặc giảm bớt. Chẳng hạn, nếu cơn đau tăng lên do ung thư đang tiến triển, bác sĩ có thể cần tăng liều thuốc giảm đau hoặc thêm các loại thuốc khác. Hãy nói với bác sĩ hoặc điều dưỡng nếu bạn bắt đầu cảm giác đau trước khi tiếp tục dùng thuốc.
Tăng liều thuốc giảm đau loại morphin để giảm đau hoặc dung nạp thuốc sẽ không dẫn đến nghiện.
Cơn đau của bạn cũng có thể giảm đi, chẳng hạn, do điều trị ung thư làm thu nhỏ khối u. Bác sĩ hoặc điều dưỡng của bạn sau đó sẽ giảm dần liều thuốc giảm đau trong vài ngày.
Lo lắng rằng bạn đang ngừng chiến đấu với ung thư
Một số người nghĩ việc uống thuốc giảm đau đồng nghĩa với ngừng chiến đấu với ung thư. Bạn hoặc gia đình có thể lo lắng rằng đó là sự khởi đầu của sự kết thúc. Bạn có thể nghĩ rằng bạn phải mạnh mẽ và chịu đựng nỗi đau.
Điều này không đúng. Những cơn đau liên tục sẽ dần khiến bạn kiệt quệ về cả thể chất lẫn tinh thần.
Cơn đau cũng dễ kiểm soát hơn nếu được điều trị nhanh chóng. Cơn đau trong một thời gian dài có thể gây ra những biến đổi ở các dây thần kinh khiến cơn đau trở nên rất khó kiểm soát. Vì vậy, cơn đau rất cần được điều trị càng sớm càng tốt. Đừng cảm thấy như vậy, bạn phải dũng cảm và chấp nhận nó.
Dùng thuốc giảm đau không có nghĩa là bạn bị bệnh nan y. Nhiều người bị đau mãn tính dùng thuốc giảm đau mạnh trong nhiều năm mà không có tác dụng phụ.
Chuyên gia sức khỏe và giảm đau do ung thư
Mặc dù bây giờ khá hiếm gặp, nhưng một số bác sĩ và điều dưỡng đã được đào tạo về chăm sóc bệnh ung thư hoặc giảm đau nghĩ rằng uống nhiều thuốc giảm đau là không tốt. Họ cũng có thể hiểu chưa đúng về tình trạng nghiện thuốc giảm đau.
Nhưng nhiều chuyên gia y tế hiện đang được đào tạo về giảm đau do ung thư. Ngoài ra còn có phác đồ để giúp họ trong việc kiểm soát cơn đau nặng. Nhiều bác sĩ gia đình hiện là chuyên gia trong việc kiểm soát các triệu chứng ung thư. Một số điều dưỡng có trình độ chuyên môn cao về chăm sóc giảm nhẹ.
Nếu lo lắng, bạn hãy nhờ chuyên gia y tế giới thiệu bạn đến bác sĩ tại bệnh viện hoặc đến phòng khám chuyên khoa về đau để được tư vấn.
Lo lắng khi nói về cơn đau
Đôi khi bạn cảm thấy không cần nói với nhân viên y tế về tình trạng đau của mình. Điều này có thể do:
- Bác sĩ của bạn đã hỏi bạn về điều đó
- Bạn cảm thấy như đang than phiền
- Bạn lo lắng rằng bệnh ung thư đang tiến triển tệ hơn và bạn cũng không muốn hỏi các bác sĩ vì bạn không muốn biết biết câu trả lời
Nhưng các bác sĩ và điều dưỡng cần đánh giá đúng cơn đau do ung thư của bạn. Họ muốn bạn cảm thấy tốt hơn, vì vậy hãy nói với họ về cơn đau của mình để họ giúp bạn kiểm soát tình trạng đau hiệu quả hơn.
Ngay cả khi cơn đau rất khó kiểm soát, họ có thể giới thiệu bạn đến bác sĩ chuyên khoa về đau để giúp bạn tốt hơn.
Mời bạn xem thêm:
Cập nhật 14/03/2019
Nguồn tham khảo | Worries about taking painkillers
Bản quyền nội dung thuộc về Cancer Research UK và quyền dịch thuật cấp cho Prof. Dr. Thích Minh Tâm
