Dịch thuật: Minh Đạt, Quỳnh Như, Anh Khương, Ngọc Hạnh
(SCI Blog) – Bác sĩ xạ trị sẽ lên kế hoạch xạ trị chiếu ngoài hay nói cách khác tìm ra liều xạ trị và vị trí chính xác cần xạ trị ở mỗi bệnh nhân. Buổi lên kế hoạch này có thể kéo dài từ 15 phút đến 2 tiếng.
Bệnh nhân được chụp CT tại khoa xạ trị. Kết quả chụp sẽ cho thấy vị trí ung thư và khu vực xung quanh khối u. Bạn có thể được chụp những dạng phim khác cũng như chụp X-quang trước đó để giúp lên kế hoạch xạ trị.
Để lên kế hoạch điều trị, bác sĩ cần tính đến các yếu tố như:
- Loại ung thư
- Vị trí khối u
- Kích thước khối u
- Xem xét khối u có gần với các bộ phận cơ thể nhạy cảm với bức xạ không
- Khoảng cách mà bức xạ có thể chiếu được
- Sức khỏe tổng quát và bệnh sử
Trước khi thực hiện kế hoạch điều trị, điều dưỡng hoặc bác sĩ chẩn đoán hình ảnh yêu cầu bạn ký vào mẫu đồng ý. Nếu bạn là phụ nữ, họ sẽ kiểm tra bạn hiện có đang mang thai không và khuyên bạn không nên có thai trong khi điều trị bởi vì bức xạ có thể gây hại cho thai nhi. Rất hiếm khi có thể xạ trị nếu bạn mang thai. Điều này còn phụ thuộc vào vị trí cần điều trị.
Hẹn gặp bác sĩ và lên kế hoạch xạ trị
Quét (Scan)
Bệnh nhân nằm trên bàn quét (scanner couch). Bác sĩ chẩn đoán hình ảnh sẽ cho bạn biết có cần cởi bỏ quần áo hay không. Họ cần phải xem khu vực điều trị để bạn hạn chế tiếp xúc máy quét nhiều nhất có thể.
Bạn cần nằm cố định để các phép đo chính xác và máy X quang có thể ghi lại chính xác vị trí khối u.
Bác sĩ sử dụng một số thiết bị để hỗ trợ bạn ở đúng vị trí, chẳng hạn như bảng ngực, gối tựa cổ hoặc thanh kê tay.
Khi bạn đã vào vị trí, bác sĩ di chuyển bàn quét lên và xuyên qua máy quét. Máy quét là một hình tròn.
Bác sĩ X quang rời phòng chụp và quá trình quét kéo dài khoảng 5 phút. Bạn sẽ không cảm thấy gì cả. Bác sĩ xem hình ảnh ghi nhận được từ phòng bên cạnh và bạn có thể nói chuyện với họ trên một máy liên lạc khi cần.
Mời bạn xem thêm:
Trong lúc lập kế hoạch xạ trị
- Bạn cần tiêm thuốc nhuộm để giúp hiển thị một số bộ phận của cơ thể
- Bạn có thể được cài dây trên các sẹo hoặc xung quanh khối u
- Trước khi quét, bạn có thể cần uống chất lỏng có chứa thuốc nhuộm
- Nếu bạn đang điều trị ở vùng ngực, bạn có thể uống dung dịch bari để hiển thị thực quản và dạ dày
- Trạng thái bàng quang cần căng đầy hoặc rỗng
- Bạn cần dùng thuốc xổ để làm sạch ruột khi quét
- Bạn cần nín thở vào một vài thời điểm khi quét.
Dấu mực
Trong khi lên kế hoạch xạ trị, các bác sĩ X quang có thể tạo ra các điểm có như hình xăm để đánh dấu trên da.
Những dấu hiệu này đảm bảo họ thực hiện việc quét chính xác với cùng một khu vực mỗi ngày. Họ cũng có thể làm nổi bật hình xăm bằng các dấu bút làm cho nó trông giống như hình chữ thập.
Khuôn hoặc mặt nạ xạ trị
Nếu đang điều trị ở đầu hoặc cổ, bạn có thể cần phải có khuôn để cố định trong khi điều trị.
Bạn cũng có thể có một khuôn dùng để giữ một cánh tay hoặc chân khi cần. Việc này được thực hiện trong phòng đặt khuôn hoặc phòng chụp CT.
Sau khi lập kế hoạch xạ trị
Bạn có thể phải đợi một vài ngày hoặc tối đa hai tuần trước khi bắt đầu điều trị. Trong thời gian này, các kỹ thuật viên và bác sĩ xạ trị quyết định các chi tiết cuối cùng trong kế hoạch của bạn.
Sau đó, các bác sĩ chuyên phụ trách về việc tính toán liều lượng hóa trị lên kế hoạch điều trị rất chính xác bằng máy tính.
Mời bạn xem thêm:
Cập nhật ngày 27/03/2020
Nguồn: Planning your external radiotherapy
Bản quyền nội dung thuộc về Cancer Research UK và quyền dịch thuật cấp cho Prof. Dr. Thích Minh Tâm
