Dịch thuật: Kiều Vy, Trọng Tuấn
(SCI Blog) – Bệnh ung thư và quá trình điều trị ung thư có thể dẫn đến một số thay đổi đối với hormone sinh dục ở cả nam và nữ. Sự thay đổi này có thể gây nên một số triệu chứng bệnh kéo dài có thể vài ngày, vài tuần, vài tháng hoặc vài năm, ảnh hưởng đến cơ thể và chất lượng sống.
Hormone là các chất tự nhiên được tiết ra bởi các tuyến nội tiết và giải phóng vào trong máu. Chúng hoạt động như chất trung gian mang tín hiệu giữa các phần khác nhau của cơ thể.
Có nhiều loại hormone khác nhau. Mỗi loại có vai trò kiểm soát sự tăng trưởng và hoạt động cụ thể của các tế bào hay cơ quan nào đó.
Hormone và ung thư
Một số bệnh ung thư hay quá trình điều trị ung thư có thể thay đổi lượng hormone mà cơ thể tiết ra. Ngoài ra, một số tế bào ung thư cũng có thể tạo ra các hormone gây nên các triệu chứng bệnh.
Điều trị ung thư làm thay đổi lượng hormone, quá trình này thường gây hạ thấp nồng độ. Điều này có thể xảy ra bởi việc trị liệu ngăn chặn sự hoạt động của các hormone hay làm suy giảm lượng hormone mà cơ thể tạo ra.
Thỉnh thoảng, quá trình điều trị có thể hoàn toàn ngăn cơ thể tạo ra một loại hormone nào đó. Tình trạng này có thể diễn ra tạm thời hoặc vĩnh viễn.
Quá trình điều trị ung thư vú và ung thư tuyến tiền liệt gây ảnh hưởng lớn nhất đến nồng độ hormone trong cơ thể nhưng quá trình điều trị các loại ung thư khác cũng có thể ảnh hưởng như vậy.
Hormone sinh dục là một loại hormone thường chịu ảnh hưởng của ung thư và quá trình điều trị. Sự thay đổi nồng độ có thể gây nên các triệu chứng đặc biệt.
Hormone sinh dục và ung thư
Liệu nồng độ hormone sinh dục của bạn có bị thay đổi hay không tùy thuộc vào loại ung thư và phương pháp điều trị dành cho bạn.
Hormone sinh dục bao gồm oestrogen, progesterone và testosterone.
Oestrogen
Oestrogen là hormone sinh dục nữ, buồng trứng tạo ra hầu hết lượng oestrogen mà một người phụ nữ cần. Tuyến thượng thận cũng tiết ra được một lượng nhỏ. Tuyến thượng thận là các tuyến nhỏ nằm phía trên của các quả thận. Mỡ trong cơ thể cũng sản xuất ra oestrogen.
Trong suốt quá trình dậy thì, oestrogen thúc đẩy quá trình phát triển giới tính của các bé gái, bao gồm sự phát triển của ngực. Oestrogen cũng giúp kiểm soát chu kỳ kinh nguyệt và rụng trứng.
Nam giới cũng tạo ra được oestrogen nhưng ít hơn phụ nữ. Ở nam giới, tinh hoàn và tuyến thượng thận tiết ra một lượng nhỏ, giúp tinh trùng trưởng thành và tăng cường ham muốn tình dục.
Progesterone
Progesterone là một loại hormone sinh dục nữ khác được tạo ra bởi buồng trứng. Trong suốt thời kỳ mang thai, nhau thai cũng tạo ra progesterone.
Progesterone giúp kiểm soát chu kỳ kinh nguyệt và đóng vai trò trong thời kỳ cho con bú và duy trì thai kỳ.
Testosterone
Testosterone là hormone sinh dục nam. Tinh hoàn tạo ra hầu hết lượng testosterone mà nam giới cần. Tuyến thượng thận cũng tạo ra một lượng nhỏ tương tự với hormone nam giới và được cơ thể chuyển đổi thành testosterone.
Nam giới cần testosterone để tạo ra tinh trùng. Testosterone cũng giúp duy trì cơ bắp và tăng cường ham muốn tình dục. Testosterone đóng vai trò quan trọng trong sự phát triển giới tính nam trong suốt giai đoạn dậy thì, biểu hiện như:
- Vỡ giọng;
- Sự phát triển của râu;
- Sự phát triển của cơ bắp.
Ở nữ giới, buồng trứng và tuyến thượng thận tạo ra một lượng nhỏ testosterone giúp duy trì cơ và góp phần tăng ham muốn tình dục.
Các triệu chứng bệnh liên quan đến hormone sinh dục
Nếu quá trình điều trị ung thư làm giảm nồng độ hay ngăn chặn việc sản xuất ra hormone sinh dục, bạn có thể xuất hiện một số triệu chứng.
Các triệu chứng xảy ra khác nhau giữa người này với người kia. Mặc dù các triệu chứng này có thể nhẹ nhưng cũng có thể trở nên nghiêm trọng và cần được điều trị. Một vài triệu chứng sẽ chỉ kéo dài một vài tuần hay vài tháng, hay chỉ trong thời gian bạn điều trị ung thư, nhưng cũng có thể kéo dài vài tháng hay vài năm.
Các triệu chứng do nồng độ hormone thay đổi bao gồm:
- Nóng bừng và đổ mồ hôi;
- Có vấn đề về việc ghi nhớ và tập trung;
- Giảm hoặc mất ham muốn tình dục;
- Thay đổi cảm xúc;
- Mệt mỏi;
- Khó ngủ;
- Đau nhức;
- Thay đổi cân nặng;
- Loãng xương;
- Có vấn đề về tim do tăng mức cholesterol.
Phụ nữ còn có thể xuất hiện các triệu chứng:
- Khô âm đạo;
- Có vấn đề về đường tiết niệu.
Nam giới còn có thể xuất hiện các triệu chứng:
- Giảm ham muốn tình dục và rối loạn cương dương;
- Vú bị sưng và đau;
- Yếu cơ.
Cập nhật ngày: 12/12/2020
Tham khảo nguồn: Sex hormones and cancer
Bản quyền nội dung thuộc về Cancer Research UK và quyền dịch thuật cấp cho Prof. Dr. Thích Minh Tâm
