Dịch Thuật: Thảo Trinh, Minh Phạm, Phan Hiếu, Tường Khánh, Ngọc Hạnh
Hóa trị là gì?
Hóa trị là một phương pháp điều trị ung thư sử dụng một hoặc nhiều thuốc kháng ung thư. Các loại thuốc này sẽ tấn công và giết chết tế bào ung thư. Thuốc tác dụng khắp cơ thể nên được gọi là điều trị toàn thân.
Để quyết định hóa trị có dành cho bạn hay không, và loại thuốc nào phù hợp; phụ thuộc vào các yếu tố sau:
- Loại ung thư
- Hình dạng của tế bào ung thư dưới kính hiển vi
- Ung thư đã phát tán hay chưa
- Tình trạng sức khỏe tổng quát
Bạn có thể chỉ cần sử dụng một loại thuốc hóa trị hoặc phải kết hợp nhiều loại thuốc hóa trị khác nhau. Hiện nay, có hơn 100 loại thuốc hóa trị và các loại thuốc mới vẫn đang được phát triển. Bạn có thể vừa được hóa trị vừa dùng thêm những loại thuốc ung thư khác.Đôi khi bác sĩ sử dụng thuật ngữ “Thuốc bất hoạt tế bào” để miêu tả một nhóm thuốc chống ung thư, bao gồm cả thuốc hóa trị. Thuốc bất hoạt tế bào có khả năng kìm hãm hoạt động của tế bào ung thư.
Cách thực hiện liệu pháp hóa trị
Bạn có thể được điều trị với một loại thuốc hóa trị hoặc kết hợp nhiều loại thuốc hóa trị khác nhau. Những loại thuốc mới vẫn đang tiếp tục được phát triển.
Loại thuốc hóa trị bạn dùng phụ thuộc vào nơi ung thư hình thành trong cơ thể (loại ung thư). Nguyên nhân là do từng loại thuốc khác nhau có tác dụng với từng loại ung thư khác nhau.
Vậy nên, loại thuốc bạn cần để trị ung thư hình thành ở vú và lây lan sang phổi sẽ khác với loại thuốc bạn dùng để trị ung thư hình thành ở phổi.
Bạn có thể sẽ chỉ dùng hóa trị. Hoặc có thể kết hợp hóa trị với các phương pháp điều trị khác, như là:
- Xạ trị
- Phẫu thuật
- Liệu pháp nội tiết
- Liệu pháp sinh học
- Kết hợp các phương pháp điều trị trên
Bạn cũng có thể kết hợp hóa trị liều cao với cấy ghép tủy xương hoặc cấy ghép tế bào gốc.
Danh pháp các loại thuốc hóa trị
Tên gốc và tên biệt dược
Một loại thuốc thường có một tên gốc và một hay nhiều tên biệt dược.
- Tên gốc là tên hóa học của thuốc. Ví dụ như Paracetamol.
- Tên biệt dược hay tên thương mại là tên được đặt cho thuốc bởi công ty sản xuất thuốc, ví dụ như Panadol hay Calpol.
Thuốc có thể được sản xuất bởi nhiều công ty nên có thể có nhiều tên biệt dược.
Một số loại thuốc, tên biệt dược hay tên thương mại được biết đến nhiều hơn. Đối với các loại khác, tên gốc được biết đến nhiều hơn.
Bạn có thể hỏi điều dưỡng hóa trị, dược sĩ hay bác sĩ tên gốc và tên biệt dược của loại thuốc mà bạn đang dùng trong quá trình điều trị.
Thuốc hóa trị kết hợp
Bác sĩ thường dùng 2 hay nhiều loại thuốc hóa trị trong quá trình điều trị ung thư. Đôi khi họ kết hợp các loại thuốc hóa trị với các loại thuốc khác, như steroid hay liệu pháp sinh học.
Thuốc kết hợp được đặt tên theo chữ cái đầu tiên của từng loại thuốc. Tên này được gọi là tên viết tắt.
Một số tên hóa trị kết hợp khá đơn giản, như MIC:
- M = mitomycin
- I = ifosfamide
- C = cisplatin
Không phải tên viết tắt nào cũng dễ nhận biết, ví dụ như CHOP:
- C = cyclophosphamide
- H = doxorubicin
- O = vincristine (Oncovin)
- P = prednisolone, a steroid
Hãy hỏi bác sĩ mỗi chữ cái viết tắt là gì. Hoặc yêu cầu họ viết đầy đủ tên riêng của từng loại thuốc. Nhờ đó, bạn sẽ dễ dàng tìm kiếm thông tin về thuốc mà mình đang sử dụng.
Có rất nhiều tên thuốc có cùng chữ cái đầu tiên. Bạn phải hỏi thật kỹ để tránh nhầm lẫn loại thuốc mình đang dùng với những loại thuốc khác.
Cập nhật 24/07/2019
Tham khảo What is chemotherapy?
Bản quyền nội dung thuộc về Cancer Research UK và quyền dịch thuật cấp cho Prof. Dr. Thích Minh Tâm
