Dịch thuật: Văn Đức Huy, Dương Quỳnh Như, Khánh Từ
(SCI Blog) – Có nhiều cách khác nhau để tăng cường năng lượng (calo) và protein trong nguồn thực phẩm hằng ngày để giúp cải thiện tình trạng sụt cân do ung thư hay điều trị ung thư.
Ung thư và tình trạng sụt cân
Ăn nhiều calo sẽ cho bạn nhiều năng lượng và giúp bạn lấy lại cân nặng bạn đã mất. Nguồn năng lượng bổ sung sẽ giúp ích khi bạn có nhu cầu dinh dưỡng cao hơn do quá trình điều trị ung thư.
Bạn có thể gặp khó khăn khi thực hiện khẩu phần ăn giàu calo (kcal) và protein. Một số đề nghị dưới đây dường như đi ngược lại với những khuyến cáo ăn uống khỏe mạnh thông thường. Nhưng đừng lo, bạn có thể trở lại chế độ ăn có năng lượng thấp hơn một khi khẩu vị và cân nặng được khôi phục.
Bạn sẽ cảm thấy khỏe hơn và có nhiều năng lượng hơn một khi bạn trở lại với cân nặng tương thích với chiều cao và vóc dáng.
Mời bạn xem thêm:
Dinh dưỡng tăng cường cho ung thư nhằm cải thiện cân nặng
Có nhiều cách để tăng cân. Bạn có thể thực hiện chế độ ăn giàu năng lượng và protein hơn. Ngoài ra, bạn cũng có thể dùng những thức uống giàu dinh dưỡng để bổ trợ thêm cho bữa ăn.
Hãy tìm một chuyên gia dinh dưỡng để trợ giúp bạn. Mỗi bệnh viện và phần lớn phòng khám tổng quát đều có chuyên gia dinh dưỡng có thể cho bạn lời khuyên về những điều nên làm. Bạn có thể nhờ bác sĩ hoặc điều dưỡng giới thiệu một chuyên gia dinh dưỡng cho bạn.
Hãy nhớ rằng chất béo là nguồn cung cấp calo cao. Nhưng sau khi phẫu thuật dạ dày, tụy hay ruột, bạn có thể thấy khó hấp thu thức ăn giàu chất béo. Trong những trường hợp này, bạn cần sự giúp đỡ và lời khuyên từ chuyên gia dinh dưỡng.
Ăn uống điều độ
Cố gắng ăn uống điều độ, với những bữa ăn chính được chia nhỏ và các bữa ăn nhẹ cách nhau mỗi 2 giờ hoặc tương tự vậy. Đây là một trong những phương pháp dinh dưỡng tăng cường cho ung thư. Bạn nên ăn đúng giờ thay vì đợi đến khi bạn cảm thấy đói. Thử thêm protein vào mỗi bữa ăn, bao gồm cả bữa sáng.
Một số gợi ý để gia tăng năng lượng và protein vào bữa ăn hằng ngày
Có rất nhiều cách để tăng thêm calo và protein vào bữa ăn của bạn. Hãy chọn những thức ăn giàu chất béo và năng lượng cao.
Những thức ăn giàu protein bao gồm:
- Thịt đỏ như thịt heo, cừu, bò
- Thịt trắng như thịt gà hay thịt gà tây
- Những thứ thay thế thịt như đậu phụ, đậu nành
- Cá và hải sản có vỏ
- Trứng
- Đậu, đậu lăng (thiết đậu), đậu gà và nhiều loại đậu khác
- Sữa, sữa chua và phô mai
Dưới đây là một số cách gợi ý dinh dưỡng tăng cường cho ung thư mà bạn có áp dụng trong các bữa ăn
Sử dụng sữa và bơ nguyên kem và được bổ sung vi chất
- Sử dụng sữa nguyên kem thay cho sữa tách béo một phần (sữa ít béo)
- Cho 2 đến 4 muỗng canh sữa bột vào một cốc sữa nguyên kem để tạo ra sữa tăng cường. Sử dụng chúng thay cho sữa thông thường.
- Sử dụng nhiều bơ hoặc bơ thực vật.
Thức uống
- Cà phê sữa (hoặc sử dụng sữa có bổ sung vi chất)
- Pha sữa bổ sung dinh dưỡng với trà hoặc cà phê, hay những thức uống trước giờ ngủ như Horlick, Ovaltine hay đồ uống socola.
- Hãy dùng sữa bơ như đồ uống.
Bữa sáng
- Ngâm cháo yến mạch có thêm đường qua đêm trong sữa nguyên kem. Việc này giúp làm mềm và giúp chúng dễ ăn hơn.
- Bổ sung trái cây sấy hay hạt để tăng dinh dưỡng và năng lượng trong bữa ăn ngũ cốc. Sử dụng khoảng 75g (3oz) lúa mạch theo cách này sẽ cho bạn 500 calo.
- Bổ sung phô mai cheddar hay phô mai kem giàu chất béo và đậu nướng, cá hồi hoặc trứng bổ sung nhiều bơ lên bánh mì nướng.
Bữa ăn nhẹ
- Hãy trữ sẵn những bữa ăn nhẹ như hạt, phô mai tiệt trùng, trái cây tươi và khô, bánh quy, bánh quy giòn, sữa chua hoặc phô mai tươi vị hoa quả tiện dụng để nhấm nháp.
- Đảm bảo rằng bạn mua phô mai tươi hoa quả và sữa chua nguyên kem.
- Phủ một lớp nhân dày vào bên trong bánh mì sandwich.
- Thêm một muỗng mayonnaise vào bánh mì sandwich kẹp trứng hoặc cá ngừ.
- Ăn nhẹ với quiche, trứng luộc hoặc gà nhúng trong mayonnaise.
Nước sốt và súp
- Pha nước sốt gói hoặc súp với sữa (hoặc sữa bổ sung vi chất) thay vì nước.
- Pha chế nước sốt với sữa thay vì nước, hoặc sữa bổ sung vi chất thay cho sữa thông thường.
- Khuấy một muỗng kem hoặc sữa chua nhiều chất béo vào súp đóng hộp.
- Bổ sung đậu hay thịt vào món hầm và thịt hầm.
Rau quả
- Trộn phô mai nghiền hoặc kem với khoai tây nghiền.
- Phủ bơ nóng chảy lên rau luộc, hoặc trang trí với phô mai nghiền hoặc trứng luộc băm nhỏ.
- Ăn rau với sốt làm từ sữa bổ sung vi chất (sữa được làm giàu dưỡng chất)
Tráng miệng
- Bổ sung sữa kem, kem hoặc sữa đặc vào bánh pudding lạnh.
- Bổ sung sữa trứng làm từ sữa bổ sung vi chất vào bánh pudding nóng.
- Thêm đường, bột đường, mật ong hoặc si-rô vào món tráng miệng.
- Thử lassi làm từ sữa giàu dưỡng chất.
Uống thức uống dinh dưỡng tăng cường cho ung thư
Hãy dùng thức uống dinh dưỡng như sữa và sinh tố. Chỉ uống nước, bí đao hay trà có thể làm bạn hết khát mà không cho bạn nhiều calo hay protein. Bất cứ món đồ uống nào có sữa đều cho bạn thêm năng lượng và protein.
Súp đậu phụ thái hạt lựu
Rất dễ chế biến, và điều tuyệt vời nhất là rất dễ tiêu hóa. Lấy một miếng đậu phụ và thái hạt lựu thành những khối nhỏ theo số lượng bạn mong muốn. Cho vào nồi một ít nước hầm thịt(dạng viên hay bột pha với nước hoặc tự làm nước hầm thịt) và thêm đủ nước để đủ phần súp cho một người ăn. Đun sôi nước dùng, khuấy và thêm đậu phụ. Ngồi chờ và đọc một tờ tạp chí yêu thích, rồi sau đó nhâm nhi và thưởng thức món súp. ~ Rose
Nạp đủ năng lượng
Một số bệnh nhân ung thư và những bệnh nhân đang trải qua điều trị cần nhiều năng lượng hơn bình thường. Năng lượng tích trữ nhiều trong những hợp chất carbohydrate(bao gồm trong rau và trái cây, bánh mì, pasta và cây họ đậu) và chất béo (bơ thực vật, dầu ăn, quả hạch, hạt, bơ, cá, thịt, gia cầm – gà, gà tây – và các sản phẩm từ sữa). Một số thức ăn có lượng calo cao hơn những loại còn lại.
Thứ tôi yêu thích nhất là súp kem với thật nhiều sữa và kem bên trong – kem trộn bông cải xanh, kem trộn măng tây. Tôi uống rất nhiều sinh tố vì chúng có thể dễ nuốt. Tôi làm sinh tố cho bữa sáng – cho vào một ít trái cây, sữa chua, sữa hạnh nhân và trộn nó lên.
Dante
| Nguồn bổ sung | Các món ăn chứa nguồn bổ sung |
| Bơ (trái cây), maiyonnaise hay nước sốt trộn salad | Bánh mì sandwich, salad, nhúng hoặc làm sốt cho rau sống hoặc rau đã nấu chín |
| Đậu và hạt | Ngũ cốc, công thức nấu các món nướng, xào |
| Bơ đậu phộng hoặc các loại bơ hạt khác | Sinh tố, bánh mì vòng, bánh nướng xốp, bánh mì que |
| Sữa 1%, 2% hoặc sữa nguyên chất, sữa bột ít béo, sữa đậu nành hoặc nước hạnh nhân | Súp kem, ngũ cốc, sữa lắc, khoai tây nghiền, nước sốt phô mai, công thức nấu món nướng, món tráng miệng, trứng chiên, bánh kếp, sô cô la nóng. |
| Sữa chua hoặc kem chua (với tối thiểu 3% MF) thay đổi hàng ngày. | Nước sốt để chấm hoặc nước sốt trộn salad, trái cây, pierogi, khoai tây, súp, nước sốt. |
| Whipping cream, table cream, whipped topping | Bánh pút đinh, bánh trứng, bánh, món tráng miệng gelatin |
| Kem và những loại tráng miệng đông lạnh | Trái cây, sữa lắc, bánh trứng, bánh, món tráng miệng gelatin |
| Bơ, bơ thực vật không hydrat hóa, dầu thực vật, dầu ô liu | Súp, khoai tây nghiền, ngũ cốc nóng, cơm, pasta, rau đã nấu chín |
| Phô mai cứng (thanh trùng) | Trứng chiên, sandwich, khoai tây, súp kem, nước sốt, món hầm, thịt hầm, bánh tortillas |
| Granola | Ngũ cốc, sữa chua, trái cây, sinh tố |
| Trái cây khô | Ngũ cốc, công thức nấu món nướng, đậu và hạt (có thể tự làm hỗn hợp hạt và trái cây khô) |
| Mứt, đường, xi rô, mật ong (thanh trùng) | Bánh mì, bánh quy giòn, bánh nướng xốp, ngũ cốc, bánh kếp, món tráng miệng. |
“Bơ là một thức ăn tuyệt hảo– nhiều calo và giá trị dinh dưỡng cao, dễ tiêu hóa và hương vị dịu nhẹ.”
Frehiwot (người chăm sóc)
Nạp đủ protein
Protein tốt cho sức khỏe của bạn ở nhiều phương diện. Protein giúp cơ thể bạn nuôi tế bào, hồi phục mô và duy trì một hệ miễn dịch khỏe mạnh. Và protein cũng giúp bạn tránh được nhiễm trùng và hồi phục nhanh hơn. Điểm mấu chốt là biết được thức ăn nào giàu protein.
Nhà dinh dưỡng học nhấn mạnh rằng tôi cần tăng lượng protein thu nạp để phục hồi nhanh sau phẫu thuật. Tôi hỏi và được cho một danh sách những protein có trong nhiều loại thức ăn mà tôi có thể ăn. Tôi học cách làm súp có dùng sữa, sữa chua, phô mai cheddar và tôi dùng rất nhiều đậu phụ để bổ sung lượng protein. Tôi cũng làm súp bông cải xanh với nhiều phô mai!
Mona
Cập nhật 20/06/2019
Tham khảo:
Cancer Research UK – Boosting energy and protein in everyday foods
Canadian Cancer Society – Eating well when you have cancer
Bản quyền nội dung thuộc về Cancer Research UK và quyền dịch thuật cấp cho Prof. Dr. Thích Minh Tâm
