Dịch thuật: Quách Phương Đông, Minh Phạm
Cảm giác buồn nôn có thể xảy ra trước, trong, và sau khi điều trị. Ở từng bệnh nhân khác nhau thì cảm giác buồn nôn xuất hiện không giống nhau. Và không phải lúc nào bạn cũng cảm thấy buồn nôn do điều trị ung thư.
Điều trị buồn nôn hay nôn phụ thuộc vào nguyên nhân và thời điểm mà triệu chứng khởi phát. Hãy cho bác sĩ hoặc điều dưỡng biết nếu bạn đang buồn nôn hay nôn, trong trường hợp này thì thuốc chống nôn có thể giúp bạn.
Buồn nôn ngay sau khi điều trị
Buồn nôn hay nôn bắt đầu ngay lập tức sau điều trị được gọi là buồn nôn hay nôn cấp tính. Nó có thể bắt đầu sau khi thực hiện hóa trị liệu hoặc dùng thuốc ung thư trúng đích sau một vài phút hoặc một vài giờ. Triệu chứng thường biến mất sau 24 giờ.
Buồn nôn đau bắt đầu sau khi điều trị một ngày
Buồn nôn hay nôn bắt đầu sau hơn 24 giờ tới, được gọi là buồn nôn và nôn muộn. Điều này thường xảy ra với các thuốc:
- Carboplatin
- Cisplatin
- Cyclophosphamide
- Doxorubicin
Cũng có nhiều khả năng buồn nôn do điều trị ung thư với hóa trị liệu liều cao. Trong trường hợp này, triệu chứng có thể kéo dài đến một tuần sau khi hóa trị.
Buồn nôn trước khi điều trị
Buồn nôn hay nôn trước khi điều trị, được gọi là buồn nôn và nôn do tâm lý. Vấn đề này xảy ra với 3 người trong số 10 người (tương đương 30%) sử dụng thuốc điều trị ung thư. Sau một vài lần điều trị, đặc biệt là nếu triệu chứng buồn nôn không được kiểm soát tốt, họ bắt đầu cảm thấy buồn nôn và bắt đầu nôn mửa trước khi điều trị ở những lần điều trị tiếp theo.
Phản ứng này thường xuất hiện bởi điều gì đó gợi nhắc lại cảm giác khó chịu cho bệnh nhân lúc đang điều trị đợt trước, như mùi của khăn lau cồn hoặc nhìn thấy đồng phục của điều dưỡng. Một số người cảm thấy buồn nôn nếu họ nhớ về quá trình điều trị của mình.
Một số người cảm thấy buồn nôn khi đến bệnh viện hoặc khi điều dưỡng bắt đầu tiêm. Bác sĩ hoặc điều dưỡng có thể cho bạn một viên thuốc chống nôn và thường là một loại thuốc như lorazepam, để uống ở nhà trước khi bạn lên đường đến bệnh viện để điều trị.
Thuốc chống nôn không phải lúc nào cũng có tác dụng với buồn nôn và nôn do tâm lý.
Những điều bạn có thể làm
Bạn có thể thử các cách khác để ngăn ngừa buồn nôn trước khi điều trị như:
- Thư giãn hoặc bài tập hình ảnh, băng được hướng dẫn
- Thôi miên
- Liệu pháp hành vi như trị liệu nhận thức hành vi
- Giải cảm ứng hệ thống (systematic desensitisation), là liệu pháp trong đó bạn sẽ tưởng tượng ra những sự kiện làm bạn sợ hãi hay căng thẳng theo từng bước một, trong quá trình thực hiện các kỹ thuật thư giãn, để tập làm quen dần với chúng
- Đánh lạc hướng bản thân với việc đọc sách, chơi trò chơi video, băng ghi âm, âm nhạc hoặc TV
Cập nhật 22/06/2019
Tham khảo When you might feel sick
Bản quyền nội dung thuộc về Cancer Research UK và quyền dịch thuật cấp cho Prof. Dr. Thích Minh Tâm
