Dịch thuật: Minh Đạt, Quỳnh Như, Anh Thư, Bá Tùng, Ngọc Hạnh
(SCI Blog) – Bạn thường thực hiện xạ trị như một bệnh nhân ngoại trú, nghĩa là bạn cần đến khoa xạ trị tại trung tâm hoặc đơn vị ung thư gần nhất, đôi khi có thể xa hơn bệnh viện địa phương nơi bạn ở. Đối với một số loại xạ trị chiếu trong, bạn có thể phải nhập viện. Nếu bạn muốn điều trị vào một thời điểm cụ thể trong ngày, hãy cho nhân viên xạ trị biết để họ có thể cố gắng sắp xếp việc này. Một số bệnh viện có chỗ ở cho bệnh nhân ở xa. Nếu bạn đang nhập viện, bạn có thể đến khoa xạ trị từ khoa mà bạn đang ở.
Thiết bị xạ trị chiếu ngoài
Có nhiều loại thiết bị xạ trị khác nhau, phổ biến nhất là máy gia tốc tuyến tính (Linear Accelerator-viết tắt là LINAC).
Hầu hết các máy xạ trị đều rất lớn và được đặt trong phòng lớn. Các khoa xạ trị cũng thường ở dưới tầng hầm của các bệnh viện giúp đảm bảo an toàn.
Máy xạ trị dùng trong điều trị tùy thuộc vào vị trí ung thư, ví dụ như nó có ở gần bề mặt da hay không, khối u có lan rộng không và loại ung thư.
Một số máy xạ trị có chức năng chụp x-quang, giúp đảm bảo vị trí của bạn trong suốt kế hoạch điều trị. Việc bạn có chụp x-quang hay không trước khi điều trị tùy thuộc vào vị trí ung thư của bạn. Ví dụ, kĩ thuật viên xạ trị của bạn sẽ không chụp x-quang để điều trị ung thư da vì họ có thể thấy rõ vị trí cần điều trị.
Việc bạn cảm thấy lo lắng về xạ trị là hoàn toàn bình thường. Nhưng khi bạn đã làm quen với nhân viên và quy trình điều trị, việc xạ trị thường trở nên dễ dàng hơn. Đừng ngại nói với nhân viên về bất kỳ nỗi sợ hãi hoặc lo lắng nào để họ có thể hỗ trợ bạn tốt nhất.
Thiết bị xạ trị chiếu trong
Máy xạ trị chiếu trong thường nhỏ hơn nhiều so với máy xạ trị chiếu ngoài. Có hai loại xạ trị chiếu trong chính:
Cấy phóng xạ
Các máy được sử dụng cho cấy ghép phóng xạ thường có bánh xe ở phía dưới, vì vậy chúng có thể được di chuyển xung quanh. Các máy chứa nguồn là các kim loại phóng xạ. Chúng có thể trông hơi khác nhau tùy thuộc vào mục đích điều trị và các loại ống khác nhau có thể được gắn vào máy.
Bác sĩ hình ảnh điều khiển máy từ thiết bị điều khiển từ xa bên ngoài phòng sau khi máy được đặt đúng vị trí. Họ nhấn một nút đặt nguồn phóng xạ bên trong cơ thể bạn, vào gần với khối u. Nguồn có thể là một ống kim loại kín nhỏ, hạt nhỏ hoặc dây kim loại.
Việc cấy ghép phóng xạ, thực hiện vào ban ngày mất vài giờ. Hoặc bạn có thể cần phải ở lại bệnh viện, trong một phòng đơn trong vài ngày cho trường hợp cấy ghép tại chỗ.
Bạn cần ở trong một phòng riêng để các bức xạ không thể tiếp xúc với những người xung quanh. Khi bác sĩ X-quang loại bỏ nguồn, phóng xạ sẽ không tác động lên cơ thể nữa.
Một số loại hạt phóng xạ được để lại trong cơ thể vĩnh viễn. Loại này chỉ cung cấp bức xạ cho một khu vực nhỏ xung quanh hạt phóng xạ và sau một thời gian định sẵn, chúng mất hết bức xạ.
Chất lỏng phóng xạ
Chất lỏng phóng xạ có thể điều trị một số loại ung thư như ung thư tuyến giáp hoặc ung thư đã di căn đến xương (ung thư xương thứ phát). Chất lỏng được dùng theo đường uống hoặc đường tiêm tĩnh mạch. Chất lỏng lưu thông trong máu và được hấp thụ bởi các tế bào khối u.
Đối với một số loại khối u, bác sĩ có thể tiêm chất lỏng phóng xạ vào phần cơ thể chứa khối u thay vì vào tĩnh mạch.
Điều trị chất lỏng phóng xạ cần được thực hiện tại tại một phòng riêng trong bệnh viên trong vài ngày. Bạn có thể về nhà khi lượng phóng xạ trong cơ thể giảm xuống ở mức an toàn.
Đối với một số loại xạ trị chiếu trong, liều xạ trị thấp đến mức bạn có thể về thẳng nhà sau khi điều trị.
Trước khi bạn rời bệnh viện, nhân viên y tế sẽ kiểm tra xem bạn và đồ đạc có còn phóng xạ không. Hãy hỏi họ để biết khoảng thời gian bạn có thể ở cùng bạn bè hoặc gia đình cũng như khoảng cách cần có giữa bạn và họ.
Đi đến các cuộc hẹn lập kế hoạch xạ trị
Nhân viên khoa xạ trị có thể cấp cho bạn giấy phép đậu xe của bệnh viện dùng trong cho các cuộc hẹn tại bệnh viện. Hoặc bạn có thể được giảm phí đậu xe.
Nhân viên có thể cho bạn biết nơi nhận trợ giúp về phí đi đường. Nếu bạn không thể tự đi, nhân viên có thể sắp xếp cho bạn di chuyển bằng phương tiện vận chuyển của bệnh viện hoặc xe cứu thương nếu cần thiết.
Mời bạn xem thêm:
Cập nhật ngày 27/03/2020
Tham khảo nguồn: Where you have radiotherapy
Bản quyền nội dung thuộc về Cancer Research UK và quyền dịch thuật cấp cho Prof. Dr. Thích Minh Tâm
