Dịch thuật: Đức Hạnh – Hoàng Khang – Anh Thư – Ngọc Hạnh
(SCI Blog) – Xạ trị có những ảnh hưởng nhất định lên tế bào máu như làm chậm quá trình tạo tế bào máu trong tủy xương, hay làm giảm lượng hồng cầu, bạch cầu và tiểu cầu, dẫn đến tình trạng khó thở, nguy cơ nhiễm trùng cao và máu khó đông. Cho nên trong quá trình điều trị, người bệnh sẽ được xét nghiệm máu thường xuyên để kiểm tra công thức máu.
Xạ trị đôi khi làm chậm quá trình tạo tế bào máu trong tủy xương.
Bệnh nhân dễ rơi vào tình trạng này khi đang xạ trị nhiều vị trí trên cơ thể hoặc đang điều trị tại các cơ quan xác định sau:
- Xương chân
- Ngực
- Bụng
- Xương chậu
Kết hợp điều trị hóa trị và xạ trị cùng lúc có thể dễ gây ra tác động tiêu cực đến tủy xương. Thông thường bệnh nhân cần phải xét nghiệm máu trước khi hóa trị để kiểm tra công thức máu.
Ảnh hưởng của lượng tế bào máu thấp
Khó thở
Bệnh nhân có thể cảm thấy mệt mỏi và khó thở nếu lượng hồng cầu thấp (thiếu máu). Do đó, người bệnh có thể cần được truyền máu để tăng lượng hồng cầu. Hoặc bác sĩ có thể đề nghị tiêm hooc-môn (hooc-môn erythropoietin) nhằm kích thích cơ thể tạo hồng cầu.
Nguy cơ nhiễm trùng cao
Nguy cơ nhiễm trùng cao hơn khi lượng bạch cầu bị giảm xuống mức thấp, tình trạng này được gọi là giảm bạch cầu trung tính. Khi rơi vào tình trạng này, bệnh nhân cần dừng điều trị một thời gian ngắn để công thức máu bình thường trở lại.
Hóa trị cũng có thể ảnh hưởng đến số lượng bạch cầu. Điều trị hóa trị và xạ trị cùng lúc có thể khiến tình trạng bệnh tệ hơn.
Chiếu xạ toàn thân (Total Body Irradiation -TBI)
Bệnh nhân sẽ được chiếu xạ toàn cơ thể trước khi thực hiện cấy ghép tủy xương hoặc tế bào gốc.
Chiếu xạ toàn cơ thể có thể ảnh hưởng đến lượng hồng cầu và bạch cầu trong máu, ngoài ra cũng có thể ảnh hưởng đến tiểu cầu. Tiểu cầu giúp đông máu nên nếu lượng tiểu cầu thấp, nguy cơ da dễ bị bầm tím và nguy cơ chảy máu sẽ cao hơn.
Do đó, trong quá trình điều trị bệnh nhân sẽ được xét nghiệm máu thường xuyên để kiểm tra xem cơ thể có tạo đủ lượng hồng cầu, bạch cầu và tiểu cầu hay không.
Mời bạn xem thêm:
Cập nhật ngày 29/03/2020
Nguồn: Radiotherapy effects on your blood
Bản quyền nội dung thuộc về Cancer Research UK và quyền dịch thuật cấp cho Prof. Dr. Thích Minh Tâm
